مهدیه آمل

نیایش حضرت مهدی(عج)

پروردگارا، به ما توفیق فرمانبرداری و دوری از گناه و نافرمانی، پاکی نیّت و فهم شناخت ارزشها را عنایت کن. ما را به وسیله هدایت و پایداری در راه حق گرامی دار، زبان های ما را به راست و شایسته گویی گویا ساز، دلهایمان را از علم و معرفت لبریز کن، شکم های ما را از آلوده شدن به حرام و شبهه ناک پاک گردان، دستهای ما را از ستم و تعدی باز دار، چشم های ما را از گناه و خیانت محفوظ بدار، گوش های ما را از شنیدن سخنان بیهوده و غیبت حفظ کن. به دانشمندان و عالمان ما زهد و بی رغبتی به دنیا و خیرخواهی، به دانش آموزان ما جدیّت و شوق و رغبت و به شنوندگان ما پیروی و پندپذیری و به بیماران مسلمانان شفا و آسایش و به درگذشتگانشان رحمت و رأفت و به پیرمردان ما وقار و متانت و به جوانان ما توفیق توبه و بازگشت و به بانوان ما حیا و عفت عطا بفرما.

به ثروتمندان تواضع و سعه صدر و به فقیران صبر و قناعت و به رزمندگان نصرت و پایداری و پیروزی و به اسیران آزادی و آسایش و به زمامداران دادگری و مهربانی و به مردم انصاف و نیک سرشتی عنایت کن...

اقتباس از دعای امام زمان(ع) در امور دنیا و آخرت

(مأخذ: صحیفة المهدی(ع) تألیف: جواد قیّومی اصفهانی)

نام و لقب ها و زندگی حضرت مهدی(عج)

دوازدهمین امام معصوم

حجّت بن الحسن المهدی(ع) آخرین خلیفه خدا در روی زمین؛ در سحرگاه روز جمعه نیمه شعبان سال 255 یا 256 (ه .ق) در شهر سامرّا و در عصر خلافت معتمد عباسی چشم به جهان گشود. نام آن حضرت محمد و کنیه اش ابوالقاسم می باشد. دوران زندگی آن حضرت را به سه دوره تقسیم می کنند.

دوره اوّل از زمان تولد تا سال 260 ه.ق که مصادف با سال شهادت امام عسکری(ع) است؛

دوره دوم از سال 260 تا سال 329 ه .ق که دوره غیبت صغرا نامیده می شود؛

دوره سوم که معروف به دوره غیبت کبرا است از سال 329 ه.ق آغاز شده و تاکنون نیز ادامه دارد و تا هر زمان که خداوند مصلحت بدانند، ادامه خواهد یافت.

پدر بزرگوار امام زمان(ع)

پدر بزرگوار آن حضرت امام حسن عسکری(ع) امام یازدهم شیعیان است. امام حسن عسکری(ع) در 24 ربیع الاوّل سال 232 ه .ق در مدینه منوره متولد شد و در سال 260 ه .ق در سن 28 سالگی در سامرّا به شهادت رسید. برای آن حضرت القاب زیادی از جمله ابن الرضا(ع)، سراج، عسکری و... نقل کرده اند.

وی در 22 سالگی به مقام امامت رسید و مدت امامتش شش سال بود.

مادر امام زمان(ع)

بر اساس آنچه که تاریخ نویسان بیان بیان کرده اند، مادر آن حضرت از طرف پدر فرزند «یشوعا» پسر امپراطور روم شرقی و از طرف مادر نوه شمعون یکی از یاران و حواریون حضرت عیسی(ع) است برای این بانوی بزرگوار نامهای زیادی از جمله صقیل، خمط، نرجس خاتون، سوسن، ریحانه و... نقل کرده اند.

ولادت حضرت مهدی(ع)

حکیمه خاتون عمّه حضرت عسکری(ع) می فرمایند: روزی حضرت عسکری(ع) مرا خواست و فرمود: عمّه امشب نزد ما بمان، در این شب فرخنده فرزند مبارکی در منزل ما به دنیا می آید که حجّت خدا در روی زمین است. حکیمه می گوید: عرض کردم مادر این فرزند کیست؟ فرمودند: نرجس. عرض کردم فدایت شوم در او نشانی از حمل نیست حضرت فرمودند: عمه جان هنگام سپیده دم صبح اثر حمل در او ظاهر خواهد شد؛ زیرا نرجس مانند موسی تا زمان تولّد فرزندش نشانی از حمل در او دیده نمی شود. در همان شب مقارن طلوع فجر، آن مولود مسعود قدم به عرصه وجود نهاد و نوید حاکمیّت نهایی صالحان و مستضعفان را به جهانیان داد.

جریان تولد امام مهدی(ع)

پیامبر اکرم(ص) و امامان معصوم(ع) از سالها قبل بشارت تولد حضرت مهدی(ع) را داده بودند، همان که بساط ظلم و ستم و حکومت جبّاران را درهم خواهد پیچید و زمین را پر از عدل و داد خواهد ساخت. از آنجا که تولد این مولود مبارک برای حکومت حاکمان ستمگر تهدید بزرگی بود، آنها در صدد برآمدند تا این نور الهی را به هر شکل ممکن خاموش سازند؛ از این رو خانه حضرت عسکری(ع) را زیر نظر گرفتند و جاسوسانی را تعیین کردند که اگر فرزند پسری را در خانه آن حضرت دیدند گزارش داده و یا از بین ببرند. علی رغم همه این کارها چون مشیت الهی بر تداوم امامت و نور هدایت تعلق گرفته بود، خداوند درباره مهدی(ع) همان کار را کرد که درباره حضرت موسی(ع) کرده بود، یعنی به اراده خویش دوران بارداری مادر او را پنهان ساخت.

شکل و شمایل مهدی(ع)

در توصیف ویژگیهای ظاهری آن حضرت گفته اند او شبیه ترین مردم از نظر خُلق و خَلق به پیامبر اکرم(ص) است. چهره اش گندمگون، ابروانش کشیده و به هم پیوسته، چشمانش سیاه و درشت و جذّاب، شانه اش پهن، دندان هایش سفید و برّاق و بینی اش زیبا و خوش تراش، پیشانیش بلند و تابنده، برگونه راست او خالی زییا است.

علی(ع) خصوصیات آن حضرت را این گونه توصیف می کنند: جوانی میان قامت، خوش رو و نیکو موی است (یعنی دارای موهای نسبتا بلند و آراسته اند) و نور چهره اش بر سیاهی محاسن و موی سرش غلبه دارد. پدرم فدای او باد.

سیره امام زمان(ع)

سیره و روش او در همه ابعاد زندگی فردی و اجتماعی، همان روش و سیره پیامبراکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) است؛ به این معنی که در برابر جلال و خداوند خاشع و فروتن است، هرگز دل به دنیا نمی بندد، خوراک و پوشاک ساده دارد، بخشنده است، نسبت به کارگزاران و مأموران دولتِ خود سختگیر و با ناتوانان و مستمندان بسیار مهربان است؛ حق هر حق داری را به او خواهد رساند، سرتاسر زمین را پر از عدل و داد می سازد، همه مردم در زمان حکومت آن حضرت توانگر و بی نیاز خواهند شد، تمام فتنه و آشوب ها را بر طرف ساخته امنیت را جایگزین آن می نماید، هواپرستی ها را به خداپرستی و ضلالت و گمراهی ها را به هدایت و رستگاری مبدّل خواهد ساخت.

بقیه مطالب درادامه مطلب

حضرت مهدی(ع) در زمان پدر

خلفای عباسی با توجه به روایات زیادی که از پیامبر اکرم(ص) نقل شده بود، به خوبی می دانستند که به زودی در دودمان پیامبر(ص) کودکی به دنیا خواهد آمد که اساس ستم و ستمگری را از بین خواهد برد. آنها وجود چنین شخصی را تهدید بزرگی برای حکومت می دانستند؛ علی رغم تدابیر عباسیان آن کودک در سلامت کامل به دنیا آمد و مدت پنج سال به صورت نیمه مخفی در زمان حیات حضرت عسکری(ع) در دامان پدر پرورش یافت. حضرت عسکری(ع) در عین پنهان داشتن فرزند خویش در فرصتهای مناسب او را به یاران مورد اعتماد خویش معرفی می کرد تا مردم پس از وی گمراه نگردند؛ از جمله روزی حدود چهل نفر از بزرگان شیعه به خدمت امام عسکری(ع) می رسند و درخواست می کنند که امام و حجت بعد از خود را به آنها معرفی نماید؛ آن حضرت ضمن نشان دادن حضرت مهدی(ع) می فرماید: پس از من این پسر امام شما و خلیفه من است.

غیبت حضرت مهدی(ع)

در روز هشتم ربیع الاوّل سال 260 ه .ق وقتی که امام عسکری(ع) به شهادت رسید، خلیفه جابر عباسی به گونه ای عمل کرد تا جریان امامت ختم یافته اعلام گردد و خود او وارث امامت شناخته شود؛ امّا حضرت مهدی(ع) به منظور جلوگیری از گمراهی مردم و نقش بر آب ساختن توطئه خلیفه عباسی در میان مردمی که برای مراسم تجهیز و دفن امام عسکری(ع) گرد آمده بودند، ظاهر شدند و بر پیکر پدر نماز خواندند زمانی که خبر این واقعه به گوش حکومتیان رسید معتمد عباسی دستور دستگیری آن حضرت را صادر کرد؛ مأموران همه جا به قصد دست یابی به آن حضرت بازرسی می کردند. در چنین شرایطی امر غیبت امام دوازدهم به منظور حفظ وجود حجت الهی و ادامه اصل امامت و... واقع شد.

غیبت صغرا و کبری

دوران غیبت امام زمان(ع) دارای دو مرحله کوتاه مدت و دراز مدت است. دامنه دوره غیبت اوّل از دو جهت محدود بود. از جهت مدت زمان غیبت که حدود هفتاد سال، یعنی از سال 260 ه .ق تا 329 ه .ق طول کشید. دیگر آن که غیبت امام(ع) کامل نبود، بلکه عده ای از افراد که نایبان خاص آن حضرت بودند با امام(ع) تماس داشتند و پیام های وی را به مردم می رساندند.

با آغاز دوره غیبت کبرا، مسأله انتخاب نایب خاص پایان یافت و دوره نیابت عامّه آغاز شد؛ یعنی فقهای جامع الشرایط بواسطه ولایت شرعیه که از طرف ائمه(ع) دارند عهده دار رهبری فکری اعتقادی و اجتماعی مردم شدند که مدت آن معلوم نیست و کسی حق تعیین مدت بر آن را ندارد.

فائده امام غائب

با توجه به مسأله غیبت امام زمان(ع) آیا امام غایب فایده ای هم برای مردم دارد؟ به این پرسش پاسخهای مختلفی داده شده است. جابربن عبداللّه انصاری از پیامبراکرم(ص) سؤال کردند: آیا در دوره غیبت مردم از قائم(ع) بهره مند نیز خواهد شد. حضرت در جواب فرمودند: سوگند به خدایی که مرا به پیامبری برگزید مردمان از او بهره مند خواهند شد و از نور ولایتش کسب نور خواهند کرد همان طوری که مردم از خورشید در موقعی که پشت ابرها نهان می گردد بهره مند می شوند.

نوّاب خاص امام زمان(ع)

حضرت مهدی(ع) در زمان غیبت صغرا به وسیله چهار نفر با مسلمانان در تماس بودند و از طریق آنها پیامهای خود را به مردم می رساندند. مردم نیز سؤالات خود را به وسیله آنها به امام(ع) بیان می کردند. این افراد عبارت بودند از: عثمان بن سعید عمری، که از دوران کودکی مورد اعتماد امام هادی(ع) و... بودند و در سال 3000 ه .ق وفات یافت؛ محمد بن عثمان، وی فرزند نائب اوّل امام(ع) و در حدود 50 سال عهده دار نیابت بودند؛ حسین بن روح نوبختی، نیابت وی از سال 304 ه آغاز شد و پس عمری تلاش در سال 326 ه .ق از دنیا رفت؛ علی بن محمّد تشمری، وی آخرین نایب خاص امام(ع) بود که به دنبال رحلت ایشان در سال 329 ه .ق دوره نصب نیابت خاص پایان پذیرفت.

وقایع آخرالزمان

پیش از ظهور امام زمان(ع) و به دلیل غیبت آن حضرت، فتنه، آشوب، نابسامانی، ناامنی و ظلم و ستم و قتل و غارت و... افزایش خواهد یافت. روایات زیادی در این باره نقل شده است که مضمون کلی این روایات چنین است که در این برهه از زمان جنگ های خونین به وقوع خواهد پیوست.

امنیت مالی و جانی از بین خواهد رفت، انواع فسادهای اخلاقی در سرتاسر جوامع شیوع پیدا خواهد کرد، تبعیض و بی عدالتی و ستم بیداد خواهد کرد، عواطف و احساسات انسانی رو به سردی خواهد نهاد، باران کم خواهد بارید، دین فروشی آشکارا رواج پیدا خواهد کرد و حکومت ها متزلزل و بی دوام خواهد بود و...

نشانه های ظهور امام زمان(ع)

گرچه زمان دقیق ظهور حضرت مهدی(ع) به کسی معلوم نیست اما در لابلای مجموعه روایات اهل بیت(ع) علایم زیادی برای ظهور آن حضرت ذکر شده است که به دو دسته تقسیم می شوند. علائم حتمی ظهور، یعنی نشانه هایی که به هیچ شرط و قیدی مشروط نیستند و حتما پیش از ظهور واقع خواهد شد؛ امام صادق(ع) در این باره می فرمایند: پیش از ظهور قائم(ع) پنج نشانه حتمی است: قیام یمانی، خروج سفیانی، صیحه آسمانی، قتل نفس زکیه حنف بیدا (فرورفتن بخشی از لشکریانی سفیانی در زمین) و علایم غیرحتمی، یعنی نشانه هایی که مشروط به شرایطی هستند که اگر آن شرایط محقق شود این علایم نیز واقع می شوند. امام صادق(ع) تنها در یک روایت به بیش از صد نشانه غیرحتمی اشاره دارند، از جمله فراگیری ظلم و ستم، ترک امر به معروف، قطع صله رحم، سبک شمردن نماز و...

حکومت جهانی امام زمان(ع)

روزی وعده به حق الهی تحقق پیدا خواهد کرد و بندگان صالح خدا یعنی آنانی که ایمان آورده و عمل شایسته انجام می دهند، جانشینان و وارثان زمین خواهند شد.

پیامبر اکرم(ص) در این باره می فرمایند: اگر از عمر دنیا تنها یک روز باقی بماند خداوند آن روز را به قدری طولانی خواهد ساخت تا مردی از فرزندان من ظاهر شده دنیا را پس از پر شدن از ظلم و ستم با عدل و داد پر سازد. آن روز عدل و مساوات همه گیر خواهد شد. نابسامانیها از میان خواهد رفت. ستم ها و جهل ها از جان رخت خواهد بست، دلها منوّر، عقلها کامل، دانش ها واقعی و جانها سرشار خواهد شد، زندگی ها پاک، امتیازهای پست مادی نابود خواهد گردید، آن روز عصمت جاودان زنده خواهد شد و عینیّت ایمان قوام خواهد یافت.

به خاطر اشاره به ابعاد مختلف شخصیت امام عصر(ع) از ایشان با اسامی و لقب های زیادی یاد شده است به عنوان مثال مرحوم میرزا حسین طبرسی نوری در کتاب نجم الثاقب حدود صد و هشتاد و دو نام و لقب برای آنحضرت ذکر کرده اند و در کتاب نامنامه حضرت مهدی(ع) به حدود سیصد و ده اسم و لقب از نام و القاب آنحضرت اشاره شده است. لازم به تذکر است که این اسامی و لقب ها ریشه در تعابیری دارند که در روایات و دعا و زیارات از آن حضرت با آن نام و یا لقب ها یاد شده است.

الف: مهدی

یکی از مشهورترین نام های حضرت است درباره علت نامیده شدن آن حضرت با این اسم، امام باقر(ع) می فرمایند: قائم آل محمد(ص) را به این خاطر مهدی می نامند که او مردم را به آن دسته از اموری که برایشان پوشیده است هدایت خواهد کرد. وی تورات اصلی و سایر کتابهای انبیاء گذشته را از یک مخفیگاه خارج خواهد ساخت. حضرت صادق نیز در این باره می فرمایند: به آن حضرت مهدی گفته اند چون او مردم را به امری که آن را گم کرده اند هدایت می کند.

ب: قائم

یکی از القاب حضرت مهدی(ع) قائم است، در تبیین علت این نامگذاری، امام صادق(ع) می فرمایند: به آن حضرت قائم و قیام کننده می گویند چون او پس از به فراموشی سپرده شدن توسط مردم قیام خواهد کرد. و یا شیخ مفید(ره) در ارشاد از امام رضا(ع) روایت کرده است که حضرت صاحب الامر(ع) قائم نامیده اند چون او قیام به حق خواهد کرد. و بالاخره شیخ صدوق در کمال الدین نقل می کند که «صقر بن دلف» گفت: روزی از حضرت امام محمدتقی(ع) سؤال کردم یابن رسول اللّه چرا فرزند امام عسکری(ع) را قائم نامیدند؟ آن حضرت فرمودند: برای اینکه او اصل امامت را بعد از فراموش شدن و روی گرداندن اکثر مردم از آن دوباره مطرح خواهد ساخت.

ج: منتَظَر

از امام جواد(ع) روایت شده است که او را منتظر می نامند چون برای وی دوران غیبت بسیار طولانی خواهد بود، مخلصان امت علیرغم طولانی شدن این دوره، ظهور او را انتظار خواهند کشید ولی شک کنندگان دچار تردید خواهند شد و او را انکار خواهند کرد.

و باز آنحضرت را منتظر نیز نامیده اند چون وجود مبارک امام زمان(ع) همواره در حال انتظار به سر می برند تا اذن قیام و ظهورشان از طرف خداوند متعال صادر شود تا ظلم و ستم را از زمین برطرف ساخته آن را با عدل و داد پُر سازند.

د: حجت اللّه

در دسته ای از روایات و دعاها امام عصر(ع) را حُجّت یا حجّة اللّه نامیده اند در علت این نامگذاری نظرات مختلفی ذکر شده است از جمله گفته اند چون خداوند تبارک و تعالی به وسیله آن حضرت بر بندگانش اتمام حجّت می کند و به تمام سؤالات و شبهات آنها پاسخ می دهد به گونه ای که هیچ بهانه ای برای کسی در سرپیچی از حق باقی نخواهد ماند. و برخی نیز گفته اند که امام زمان(ع) حجة اللّه است به این معنی که حکومت الهی بر تمام خلایق بوسیله آن حضرت تحقق خواهد یافت.

ه: صاحب الامر

امام مهدی(ع) را صاحب الامر نیز می نامند چرا که آن حضرت رهبر و پیشوایی هستند که خداوند تبارک و تعالی اطاعت و پیروی از ایشان را برای همه بندگان خود واجب و لازم دانسته است از جمله آنجا که در قرآن کریم می فرماید: ای کسانی که ایمان آورده اید از خدا و پیامبرش و صاحبان امر اطاعت کنید.

آن گاه در روایت معتبری که در تفسیر این آیه وارد شده است تصریح می شود که مراد از «اولی الامر» امامان معصوم و خاندان پیامبر اکرم(ص) هستند که اولین فرد از آنها حضرت علی بن ابیطالب(ع) و آخرین نفرشان امام حجة بن الحسن العسکری امام زمان(ع) است.

و: خلف صالح

یکی دیگر از القاب امام زمان(ع) خلف صالح است که این تعبیر در عبارات ائمه اطهار(ع) بیشتر به چشم می خورد. امام صادق(ع) در این باره می فرمایند: خلف صالح از فرزندان من است. مهدی این امّت اوست، اسمش محمد کنیه اش ابوالقاسم است که در آخر الزمان قیام خواهد کرد.

مراد از خلف جانشین است، آن حضرت را خلف صالح می گویند چون جانشین همه انبیاء و اوصیاء پیشین است. جمیع علوم و صفات و حالات و ویژگیهای آنها را در خود جمع کرده است. در حدیث لوح حضرت صدیقه طاهره(س) در این باره آمده است: آن گاه پس از امام عسکری(ع) این سلسله (امامت) را با پسر و خلف او کامل می کنم او که رحمت برای جهانیان است، برای اوست کمال صفوت آدم و رفعت ادریس و سکینه نوح و حلم ابراهیم و شدّت و صلابت موسی و بهاء عیسی و صبر ایوب و...

ز: بقیّة اللّه

از جمله لقب های امام زمان(ع) بقیّة اللّه است. در علت نامیده شدن آن حضرت به این لقب دیدگاه های مختلفی مطرح شده است. به عنوان مثال گفته اند این تعبیر یک لغت جامع و کاملی است که بیان کننده شخصیت و عظمت آن حضرت است چرا که آنحضرت وارث آدم و یادگار کسی است که مورد سجده ملائکه واقع شد و همه موجودات در برابر او سر تسلیم فرود آورده تقدیسش نمودند.

و باز در علت نامیده شدن آن حضرت به این لقب نقل شده است که چون آن حضرت قیام کنند به کعبه تکیه داده اوّلین آیه ای که به زبان جاری خواهد ساخت این است که اگر مؤمن باشید بقیّة اللّه برای شما بهتر از هرچیز دیگر است. آن گاه خواهد فرمود: منم بقیة اللّه و حجت الهی و خلیفه او برای شما و از این به بعد هرکس که به آن حضرت سلام کند از عبارت السّلام علیک یا بقیّة اللّه فی ارضه استفاده می کند.

ح: منتقم

از جمله لقب های حضرت مهدی(ع) المنتقم است درباره علّت نامیده شدن آن حضرت با این لقب بیان شده است که حضرت رسول اکرم(ص) فرمودند: از جمله اوصاف مهدی آل محمّد(ص) این است که از ستمگران انتقام مظلومان را خواهد گرفت علاوه بر این خود امام عصر(ع) به احمد بن اسحاق نوشتند من از دشمنان خداوند انتقام خواهم گرفت به جهت وجود این گونه از روایات یکی از القابی که با آن حضرت مهدی(ع) در بین مردم شناخته شد منتقم است.

ط: وارث

در بعضی از دعاها و تعابیر موجود زبان ائمه(ع) از حضرت مهدی(ع) با عنوان وارث یاد شده است. از جمله در خطبه غدیریه پیامبر اکرم(ص) می فرمایند: آن حضرت وارث علوم و کمالات و مقامات و منزلت های تمام انبیاء و اوصیاء و پدران بزرگوارش خواهد بود، به عبارت دیگر همه آنچه را که انبیاء و اوصیاء داشته اند یکجا خواهد داشت.

ی: موعود

یکی از اسامی مشهور آن حضرت که تقریبا در تمام ادیان آسمانی به آن معروف است موعود است. امام سجاد(ع) در تفسیر آیه وَ ما تُوعَدُون علت این نامگذاری را بیان می فرمایند: مقصود قیام قائم آل محمد(ص) است که وعده ظهور او به همه پیامبران و امت های گذشته داده شده است. لذا در زیارت آن حضرت آمده است: سلام بر آن مهدی که خداوند وعده داده است که به وسیله او بین همه مردم وحدت و یکپارچگی ایجاد کند.

ک: خاتم الاوصیاء

از جمله لقب های حضرت مهدی(ع) خاتم الاوصیاء است زیرا آن حضرت آخرین وصی پیامبر اکرم(ص) و آخرین امام معصوم هستند که پس از ظهور خود نظام عدل اسلامی را در سرتاسر عالم حاکمیت خواهند بخشید، بعلاوه از خدمتگزار امام عسکری(ع) نقل شده است که وقتی به حضور حضرت مهدی(ع) رسیدم حضرت خودشان را با این تعابیر به من معرفی کردند: منم خاتم الاوصیا که خداوند تبارک و تعالی به وسیله من بلا و فتنه ها را از خاندان و شیعیانم برطرف خواهد ساخت.

ل: داعی

در یکی از زیارات با تعبیر «داعِیَ اللّه» از امام مهدی(ع) یاد شده است: اَلسَّلامُ عَلَیکَ یا داعِیَ اللّه و در علت این نامگذاری نقل شده است که آن حضرت از جانب خداوند متعال مأموریت دارند تا مردم را به سوی پروردگارشان فرا خوانند و در این راه به اندازه ای تلاش خواهند کرد تا آیین الهی در سرتاسر جهان حاکمیّت پیدا کند و جز دین خدا هیچ مکتب و تفکری ادعای جهان داری و راهنمایی بشر را نداشته باشد.

موعود جهانی در ملل و ادیان

در تمام ادیان و مذاهب جهان از یک مصلح و موعود جهانی که روزی ظهور کرده و به جنایات و خیانت های ستمگران خاتمه خواهد داد و یک حکومت جهانی بر اساس عدالت و مساوات را در سرتاسر عالم مستقر خواهد ساخت سخن به میان آمده است که از جمله آنهاست:

موعود جهانی در آیین زرتشت

در دین زرتشت موعودهایی معرفی شده است که آنان را سوشیانت می نامند. این موعودها سه تن بوده اند که مهمترین آنها آخرین ایشان است که او را سوشیانت پیروزگر می خوانند. در جاماسب نامه آمده است: سوشیانس (نجات دهنده بزرگ) دین را در جهان رواج دهد، فقر و تنگدستی را ریشه کن سازد. ایزدان را از دست اهریمن نجات داده مردم جهان را همفکر و هم گفتار و هم کردار گرداند.

ـ در جاماسب نامه، شاگرد زرتشت از قول وی خبر می دهد. پیش از ظهور سوشیانس پیمان شکنی و دروغ و بی دینی در جهان رواج خواهد یافت و مردم از خدا دوری جسته ظلم، ستم، فساد و صفات ناشایست شیوع پیدا خواهد کرد. این امور اوضاع جهان را دگرگون ساخته زمینه را برای ظهور نجات دهنده دنیا مساعد می گرداند.

مولود جهانی در زبور داود(ع)

در زبور حضرت داود(ع) که تحت عنوان مزامیر در لابلای عهد عتیق آمده است نویدهایی درباره موعود جهانی به چشم می خورد.

ـ شریران یا افراد شرّ از بین خواهند رفت. امّا منتظران خداوند وارث زمین خواهند شد. بعد از اندک زمانی شریر نخواهد بود. اما حلیمان وارث زمین خواهند شد... زیرا بازوان شریر شکسته خواهد شد. امّا صالحان را خداوند تأیید می کند.

ـ قوم ها را به انصاف داوری خواهد کرد. آسمان شادی کند و زمین خوشحال و مسرور گردد. دریا و پری به غرش درآیند. صحرا و هرچه در آنست به وجود آید. آن گاه تمام درختان جنگل به حضور خداوند ترنّم خواهند نمود. زیرا که او می آید، او برای داوری جهان می آید.

موعود جهانی در عهد عتیق (تورات و ملحقات آن)

ـ و نهالی از تنه یسّی (نام پدر داود) بیرون آمده، شاخه ای از ریشه هایش خواهد شکفت و روح خدا بر او قرار خواهد گرفت... مسکینان را به عدالت، داوری خواهد کرد و از برای مظلومان زمین به راستی حکم خواهد کرد. گرگ با بره سکونت خواهد کرد و پلنگ با بزغاله خواهد خوابید و گوساله و شیرپرواری با هم، و طفل کوچک آنها را خواهد راند... و در تمامی کوه مقدس من، ضرر و فسادی نخواهند کرد. زیرا که جهان از معرفت خداوند پر خواهد شد.

ـ اگرچه تأخیر نماید، برایش منتظر باش، زیرا او البته خواهد آمد و درنگ نخواهد کرد... بلکه جمیع امّت ها را نزد خود جمع می کند و تمامی قوم ها را برای خویشتن فراهم می آورد.

موعود در عهد جدید (اناجیل و ملحقات آن)

ـ کمرهای خود را بسته، چراغهای خود را افروخته بدارید و شما مانند کسانی باشید که انتظار آقا و مولای خود را می کشند تا هر وقت آید و در را بکوبد بی درنگ در را برای او باز کنند، خوشا به حال آن غلامان که آقای ایشان چون آید ایشان را بیدار یابد... پس شما نیز مستعد باشید زیرا در ساعتی که گمان نمی برید، پسر انسان می آید.

ـ شاگردان عیسی پرسیدند: به ما بگو این امر (تشکیل حکومت واحد جهانی) چه موقعی واقع خواهد شد و نشان آمدن (مجدد) تو و انقضای عالم چیست؟ حضرت عیسی بن مریم(س) در جواب ایشان فرمود:... اینک شما را از پیش خبر دادم... همچنان که برق از مشرق ساطع شده تا به مغرب ظاهر شود، ظهور پسر انسان نیز چنین خواهد شد. پسر انسان را ببینید که برابرهای آسمان با قوّت و جلال عظیم می آید... از آن روز و ساعت هیچکس اطلاع ندارد حتی ملائکه آسمان... لهذا شما نیز حاضر باشید، زیرا در ساعتی که گمان نبرید پسر انسان می آید.

موعود جهانی در آیین هندوه

ـ دور دنیا تمام شود به پادشاه عادلی در آخرالزمان که پیشوای ملائکه و پریان و آدمیان باشد. او هرآنچه را که در دریاها و زمین ها و کوه ها پنهان باشد بدست می آورد و از آسمان ها و زمین خبر می دهد و از او بزرگتر کسی در دنیا نیاید...

ـ این مظهر و یشنو (مظهر دهم) در انقضای کلی یا عصر آهن سوار بر اسب سفیدی در حالیکه شمشیر برهنه درخشانی به صورت ستاره دنباله دار در دست دارد ظاهر می شود و شریران را تماما هلاک می سازد و خلقت را از نو تجدید و پاکی را رجعت خواهد داد. این مظهر دهم در انقضای عالم ظهور خواهد کرد.

امام مهدی(ع) در قرآن

پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) به عنوان مفسّران حقیقی قرآن آیات زیادی را به مسأله امام زمان(ع) تفسیر، تأویل یا تطبیق نموده اند که به تعدادی از آنها اشاره می شود.

و ما اراده کردیم برآنان که در زمین مستضعف واقع شدند منت بگذاریم و آنان را پیشوایان و وارثان زمین قرار دهیم.

از علی بن ابیطالب(ع) در تأویل این آیه رسیده است که: مراد از مستضعفان خاندان پیامبر(ص) است که خداوند سرانجام مهدی این خانواده را بر می انگیزد و بوسیله او آنان را به عزت و شکوه می رساند و دشمنانشان را خوار و بی مقدار می کند.

خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام دهند وعده داده است که آنان را در روی زمین به حاکمیّت برساند.

امام سجّاد(ع) در توضیح این آیه فرمودند: به خدا سوگند که این مؤمنان شایسته کردار، شیعیان ما اهلبیت هستند. خداوند این نوید و وعده مبارک را بدست بزرگ مردی از خاندان ما تحقق خواهد بخشید که او مهدی این امّت است.

به راستی که ما پس از نوشتن در ذکر (تمام کتابهای آسمانی یا تورات) در زبور داود نیز نوشتیم که بندگان نیکوکار من ملک زمین را به ارث خواهند برد. امام باقر(ع) در تفسیر این آیه می فرمایند: مراد از آنها اصحاب حضرت مهدی(ع) در آخرالزمان است.

اوست خدائی که رسولش را با دین حقّ فرستاد تا او را بر همه آیین ها پیروز کند. هرچند که مشرکان این کار را نپسندند.

ابوبصیر از امام صادق(ع) درباره این آیه سؤال می کند آنحضرت در پاسخ می فرمایند: سوگند به خدا تأویل این آیه هنوز واقع نشده است. ابوبصیر می پرسد: فدایت گردم تأویل این آیه چه موقعی تحقق خواهد یافت؟ امام صادق(ع) می فرمایند: زمانی که قائم آل محمد(ص) به اراده الهی قیام کنند، وقتی که آن حضرت قیام کردند از شرک و شرک گرایی اثری نخواهد ماند و دین حق به همه آیین ها غلبه پیدا می کند.

بدانید خداوند زمین را پس از مردنش زنده خواهد ساخت.

امام باقر(ع) در توضیح این آیه می فرمایند: خداوند متعال زمین را بعد از آنکه اهل آن کفر بورزند به وسیله حضرت قائم(ع) زنده خواهد کرد. و در روایت دیگر باز حضرت باقر(ع) در این باره می فرمایند: منظور از مردن زمین، کفر ورزیدن اهل آن است خداوند آن را بوسیله حضرت قائم(ع) زنده خواهد کرد. یعنی عدالت را در آن استقرار خواهد بخشید.

...و کسی که مظلومانه به قتل برسد ما به ولی او تسلط بر قاتل را داده ایم (یا دیه بگیرد یا قصاص کند یا عفو نماید)

پس آن که در مقام قتل و خونریزی اسراف نکند او از جانب ما منصور و مؤید خواهد بود.

امام باقر(ع) در تبیین مضمون این آیه می فرمایند: مراد از قُتِل مظلوما حسین بن علی(ع) است که مظلومانه کشته شد و اولیاء خون آن حضرت ماها هستیم. هنگامی که قائم ما قیام کند، خون امام حسین(ع) را طلب خواهد کرد... و انه کان منصورا، یعنی جهان به پایان نخواهد رسید تا انتقام این خون به دست مردی از آل رسول(ص) گرفته شود. مردی که جهان را از قسط و عدل پر خواهد کرد همانگونه که پیش از آن از ظلم و ستم لبریز شده است.

بقیة الله (ذخیره الهی) برای شما مردم اگر مؤمن باشید از هر چیزی و هر کسی بهتر است. مرحوم طبرسی در کتاب احتجاج از علی بن ابیطالب(ع) روایت می کند که بقیة الله یعنی مهدی(ع) که پس از سپری شدن یک دوره طولانی خواهد آمد و زمین را از قسط و عدل پرخواهد ساخت به همانگونه که از ظلم و جور پر شده باشد.

امام باقر(ع) می فرمایند: وقتی حضرت مهدی(ع) قیام کنند به دیوار کعبه تکیه می کنند آن گاه نخستین سخنی که به زبان جاری می سازند عبارتست از آیه (بقیة اللّه خیرلکم ان کنتم مؤمنین و از آن به بعد هر مسلمانی که به آنحضرت سلام می دهد از این عبارت استفاده خواهد کرد. السلام علیک یا بقیة اللّه فی ارضه

آن کیست که دعای بیچاره مضطر را به اجابت می رساند و رنج و غم را برطرف می سازد و شما را جانشینان بر روی زمین قرار می دهد.

از امام صادق(ع) روایت شده است: این آیه درباره قائم آل محمد(ص) نازل شد. به خدا سوگند اوست که وقتی قیام کند در مقام ابراهیم دو رکعت نماز خوانده دست بر دعا برمی دارد آن گاه خداوند دعای او را اجابت می کند و ناراحتی اش را برطرف می سازد و او را خلیفه در زمین قرار می دهد.

کسانی که اگر آنها را در زمین ساکن نمودیم نماز را به پا می دارند و زکوة داده امر به معروف و نهی از منکر کنند. امام باقر(ع) می فرمایند: این آیه متعلق به آل محمد(ص) است یعنی دوازدهم امام و شخص حضرت مهدی موعود(ع) و یاران ایشان که خداوند آنها را در شرق و غرب جهان جای دهد و دین اسلام را غالب گرداند و هر بدعت باطلی را بوسیله او و یارانش محو کند

الم. این کتاب که هیچ تردیدی در آن نیست وسیله هدایت پرهیزکاران است آنانی که به غیب ایمان آورده نماز را به پا می دارند و از آنچه که به آنها روزی کرده ایم انفاق می کنند. یحیی بن ابی القاسم می گوید از امام صادق(ع) درباره این آیات سؤال کردم، آنحضرت در پاسخ فرمودند: مراد از متقیان شیعیان علی بن ابی طالب(ع) هستند و غیب هم همان حجّت غائب است و در جای دیگر امام صادق(ع) در این باره می فرمایند: یؤمنون بالغیب یعنی ایمان بیاورند به قیام قائم(ع)

پس به کارهای نیک سبقت گیرید، هرکجا که باشید خداوند همه شما را گرد خواهد آورد.

ابوخالد می گوید: امام باقر(ع) در تفسیر این آیه فرمودند: در کارهای نیک از یکدیگر پیشی گیرید؛ یعنی به ولایت چنگ بزنید. مراد از این فرمایش خداوند که هرکجا باشید همه شما را گرد خواهد آورد اصحاب حضرت قائم(ع) هستند که تعداد آنها سیصد و اندی نفر است. به خدا سوگند امّت معدود که در آیات قرآن ذکر شده است ایشانند... آنها همانند ابرهای پاییزی پی در پی در یک ساعت (از سرتاسر عالم) جمع خواهند شد.

سوگند به عصر که انسان در زیانکاری و خسران است، مگر آنان که ایمان آورده و کارهای نیک انجام می دهند و یکدیگر را به حق و صبر و پایداری سفارش می کنند.

مفضل بن عمر از تفسیر این سوره پرسید امام صادق(ع) اینگونه پاسخ دادند: سوگند به عصر یعنی عصر قیام حضرت قائم(ع)، انسان در زیانکاری و خسران است. یعنی دشمنان ما اهلبیت در زیانند.

مگر کسانی که ایمان آورند یعنی آن که به آیات خدا ایمان آورند... یکدیگر رابه حق سفارش دهند یعنی به امامت سفارش دهند. یکدیگر را به صبر و پایداری توصیه کنند یعنی در دوران غیبت امام زمان(ع) مردم را به پایداری در اعتقادات تشویق نمایند.

امام مهدی در کلام معصومین(ع)

پیامبر اکرم(ص) می فرمایند:

قیامت برپا نمی شود مگر اینکه قائمی از ما قیام کند و این زمانی انجام خواهد گرفت که خداوند اجازه ظهور قائم(ع) را صادر نماید. هرکس از او پیروی کند نجات می یابد و کسی که از او روی برگرداند هلاک می شود. ای بندگان خدا وقتی او ظهور کرد خود را به وی برسانید، حتی اگر رسیدن به او مستلزم این باشد که در روی برف ها به صورت سینه خیز حرکت کنید. او خلیفه و جانشین خداوند عزوجل و جانشین من است.

پیامبراکرم(ص) می فرمایند:

مهدی از فرزندان من است. نام و کنیه او نام و کنیه من است، در ویژگی های جسمانی و اخلاقی شبیه ترین مردم به من است، برای او دوران غیبتی در پیش خواهد بود که در آن زمان مردم از دین خود دست برخواهند داشت و در چنان وضعیتی است که مهدی همانند شهاب فروزان ظاهر شده، زمین را از قسط و عدل پر می سازد همان گونه که از ظلم و ستم پر گشته است.

مردی خدمت علی بن ابیطالب(ع) رسید و عرض کرد: یا امیرالمؤمنین(ع) برای ما از مهدی(عج) آل محمد(ص) بگویید، آن گاه علی(ع) در توصیف آن حضرت فرمودند: او اوج قله شرف عرب، اقیانوس بیکران کرامت بشر، عزیز خاندان خود و برگزیده تبار خویش است؛ اگر رگبار مرگ فرو ریزد هرگز ترسی به دل راه نمی دهد؛ اگر مؤمنان در محاصره قرار گیرند هرگز خود را نمی بازد؛ از پیکار و مبارزه با شجاعان عقب نشینی نمی کند؛ او سلحشور همیشه پیروز میدان های نبرد است؛ شیر ژیانی است که دشمن را درو می کند؛ او شمشیر برّان و دست بخشنده خداست؛ بلندترین قله جهان در برابر بزرگواریش پست می نماید؛ کوه های بلند در برابر اصالت و کرامتش ناچیز به نظر می رسد؛ او دژی محکم و پناهگاهی نفوذناپذیر است؛ دانش او از همه بیشتر و مرحمتش از همه گسترده تر است.

حضرت علی(ع) می فرمایند: در آخرالزمان، آن هنگام که سختی روزگار زیاد و نادانی مردم بیشتر شود، خداوند متعال مردی را بر می انگیزد که فرشتگان او و یارانش را محافظت می کنند. خداوند او را بر سر تا سر زمین مسلط خواهد ساخت تا همگان در برابر او تسلیم گردند؛ وی زمین را با عدل و قسط و نور و برهان پر می سازد؛ همه کافران ایمان می آورند و افراد ناشایست به صلاح و تقوا می گرایند.

حضرت فاطمه زهرا(س) نقل می کنند پس از تولد امام حسین(ع) روزی پیامبر اکرم(ص) برای دیدن فرزندم به خانه ما آمدند، وقتی فرزندم حسین(ع) را به آغوش گرفتند و او را نوازش کردند خطاب به من فرمودند: ای فاطمه حسینت را بگیر و بدان که او پدر نه امام است. از نسل او امامان صالحی به وجود خواهند آمد که نهمین نفر از آنها قائم(عج) است.

سلمان(ره) نقل می کند در آخرین لحظات زندگی مبارک پیامبر اکرم(ص) در خدمت آن حضرت بودم که حضرت فاطمه(س) وارد شدند؛ چون وضع پدر بزرگوارشان را دگرگون دیدند از شدت ناراحتی شروع به گریه کردند. پیامبر اکرم(ص) که ایشان را در آن حال دیدند، خطاب به او فرمودند: ای فاطمه مگر نمی دانی که ما اهل بیتی هستیم که خداوند آخرت را برای ما برگزیده است. خداوند به ما امتیازاتی داده است که به کسی از اولین و آخرین آن افتخار نداده است، از جمله من بهترین و برترین پیامبرانم، جانشین من علی(ع) برترین اوصیاست و شهید ما برترین شهداست... سوگند به خدایی که جانم در دست اوست، مهدی این امت از اهل بیت من است که وی زمین را پر از عدل و داد خواهد کرد چنان که پیش از آن از جور و ستم پر شده بود.

شعیب بن ابی حمزه می گوید: به خدمت حسین بن علی(ع) رسیده، عرض کردم: یابن رسول اللّه(ص) صاحب الامر شما هستید؟ حضرت فرمودند: خیر؛ عرض کردم: او فرزند شما است؟ فرمودند: خیر؛ عرض کردم آیا او پسر پسر شما است، فرمودند: خیر؛ عرض کردم پس چه کسی صاحب الامر است؛ آن گاه امام حسین(ع) فرمودند: صاحب الامر کسی است که زمین را پس از پرشدن از ظلم و ستم با عدل و قسط پر خواهد کرد، او به هنگام فترت امامان خواهد آمد، همان گونه که پیامبر(ص) در زمان فترت پیامبران الهی برانگیخته شدند.

امام حسین(ع) می فرمایند: ما دوازده مهدی داریم، اوّل آنها امیرالمؤمنین(ع) و آخر آنها نهمین فرزند من است؛ او امامی است که به حق قیام می کند و زمین را پس از آنکه با کفر و بی دینی مرده است دوباره زنده می نماید. خداوند به وسیله او دین حقّ (اسلام را) را به همه آیین های باطل پیروز خواهد ساخت، هرچند که گروهی آن را نپسندند. برای او دوران غیبتی هست که بسیاری از مردم به خاطر سختی های آن دوران از دین خود دست بر می دارند... آگاه باشید کسانی که در این دوره سخت، با تحمّل رنج ها بر عقیده خود ثابت قدم باشند، همانند کسانی هستند که در رکاب پیامبر اکرم(ص) با شمشیر جهاد می کنند.

امام زین العابدین(ع) می فرمایند: در قائم ما شش سنت از سنت های انبیای الهی وجود دارد سنتی از حضرت نوح(ع) که عمری طولانی است؛ سنتی از حضرت ابراهیم خلیل اللّه(ع) که تولد پنهانی و کناره گیری او از مردم در برهه ای از زمان است؛ سنتی از حضرت موسی(ع) که ترس و خوف و دوره غیبت است؛ و سنتی از حضرت عیسی بن مریم(ع) که اختلاف مردم در وجود اوست و سنتی از حضرت ایوب(ع) که فرج بعد از شدت است، و نیز سنتی از حضرت پیامبر اکرم(ص) که قیام مسلحانه ایشان است.

امام سجاد(ع) فرمودند: مردمانی که در زمان غیبت مهدی(ع) به سر می برند و معتقد به امامت آن حضرت هستند و در انتظار ظهورش لحظه شماری می کنند از مردمان تمام زمان ها با فضیلت ترند؛ زیرا خدای عظیم الشأن به آنان به میزانی فهم و درک و خرد ارزانی داشته است که غیبت امام معصوم(ع) برای آنان همانند حضور آن حضرت است.

حضرت سجاد(ع) در توصیف وقایع پس از ظهور می فرمایند: هنگامی که قائم ما قیام کنند خداوند متعال تمام عیب ها و نقص ها را از شیعیان برطرف می سازد و دل های آنها را چون قطعه های آهن قرص و محکم می کند و به هریک از آنان به اندازه توانایی و نیروی چهل نفر قوّت و قدرت می بخشد و در نهایت آنان را فرمانروایان روی زمین قرار می دهد.

ابوحمزه ثمالی می گوید: روزی در خدمت امام باقر(ع) بودم، چون مجلس خلوت شد خطاب به من فرمودند: ای اباحمزه یکی از اموری که خداوند آن را حتمی ساخته است، مسأله قیام قائم ما (آل محمد(ص)) است؛ هرکس در این امر تردیدی به خود راه دهد، خداوند را در حالی که کافر و منکر حق است، ملاقات خواهد کرد. آن گاه فرمودند: پدر و مادرم فدای او باد که همنام و هم کنیه من است. او هفتمین فرزند من است که زمین را پس از پر شدن از جور و ستم با عدل و داد لبریز خواهد ساخت.

فُضَیل می گوید: روزی به خدمت امام باقر(ع) رسیدم و عرض کردم یابن رسول اللّه(ص) آیا برای قیام امام مهدی(ع) وقت و زمان مشخصی تعیین شده است؟ امام(ع) در پاسخ فرمودند: کسانی که برای ظهور قائم ما زمان خاصی را تعیین می کنند، از دروغگویان اند و این جمله را سه مرتبه تکرار کردند.

امام صادق(ع) می فرمایند: هرکسی که دوست دارد از یاران حضرت قائم(عج) باشد باید همیشه در حال انتظار به سر برد، با پرهیزگاری و ورع رفتار نماید و اخلاق نیکو داشته باشد. چنین انسانی منتظر واقعی به حساب می آید حتی اگر پیش از قیام حضرت مهدی(ع) رحلت کند، مانند کسی که آن حضرت را درک کرده است، به او پاداش خواهند داد.

امام صادق(ع) درباره منتظران امام زمان(ع) می فرمایند: هرکس که در حال انتظار ظهور قائم آل محمد(ص) از دنیا برود، مانند کسی است که در خیمه آن حضرت باشد. سپس امام(ع) مکث کرده، فرمودند: بلکه چنین انسانی همانند کسی است که در رکاب قائم(عج) با شمشیر جهاد کرده است و باز ادامه دادند: نه به خدا سوگند، منتظر امام زمان(ع) مانند کسی است که در رکاب پیامبر خدا(ص) شهید شده باشد.

امام کاظم(ع) در توصیف امام زمان(ع) می فرمایند: اگرچه او از دیدگان مردم ناپدید خواهد شد، ولی یاد او هرگز از خاطره مؤمنان فراموش نخواهد شد. او دوازدهمین نفر از ما (حجج الهی) است که خداوند هر مشکلی را برای ایشان آسان خواهد ساخت و هر ناهمواری را بر آن حضرت هموار خواهد نمود. همه گنجهای زمین را به او ظاهر ساخته و راه های دور را بر او نزدیک می سازد. خداوند به وسیله او همه ستمگران را نابود و اغواگران را هلاک خواهد ساخت. او فرزند نیکوترین بانوان است که تولدش بر مردم پوشیده خواهد بود و بودن نام مخصوص او تا زمانی که خداوند متعال اذن ظهور بدهد و به وسیله او زمین را از عدل و داد پر سازد، روا نیست.

امام کاظم(ع) می فرمایند: خوشا به حال شیعیان ما که در دوره غیبت قائم، به ولایت ما چنگ زده و بر دوستی و موالات ما ثابت قدم و استوار باقی می مانند و در برائت و بیزاری جستن از دشمنان ما پافشاری می نمایند. آنها از ما و ما از آنان هستیم. آنها ما را به امامت و پیشوایی خود برگزیده اند و ما آنها را به عنوان پیروان راستین پذیرفته ایم. خوشا به حال آنان؛ به خدا سوگند آنان در روز رستاخیز با ما و در کنار ما خواهند بود.

حضرت رضا(ع) می فرمایند: چهارمین فرزند من پسر بهترین بانوان است. خداوند به وسیله او زمین را از هر گونه ستم و بی عدالتی پاک خواهد ساخت. برای او قبل از ظهورشان دوره غیبت بسیار طولانی خواهد بود.

امام جواد(ع) می فرمایند: برترین اعمال شیعیان ما انتظار فرج است. کسی که این امر را بشناسد، به وسیله انتظار فرج برای او گشایشی حاصل می گردد.

امام هادی(ع) می فرمایند: امام بعد از من پسرم حسن (امام حسن عسگری(ع)) است و بعد از او پسرش قائم آل محمد(ص) امام است که او زمین را پر از عدل و داد خواهد ساخت، چنان که پیش از آن پر از جور و ستم شده بود.

امام هادی(ع) می فرمایند: او وحدت را در بین مسلمانان حاکم می سازد و نعمت های الهی را کامل می نماید و خداوند به وسیله او حق را پابرجا و باطل را نابود خواهد ساخت، او همان مهدی منتظر است.

امام هادی(ع) می فرمایند: در زمان غیبت قائم(عج) اگر دانشمندان و علمایی که مردم را به سوی آن حضرت فرا می خوانند، وجود نداشتند و با دلایل و برهان های آشکار از آیین الهی دفاع نمی کردند و بندگان ضعیف خدا را یاری نمی کردند و آنان را از دام هایی که شیاطین گسترده اند، نجات نمی دادند همه مردم از دین روی بر می گرداندند و مرتد می شدند؛ ولی این مرزبانان و محافظان دین همانند ناخدایان کشتی که سکّان کشتی را به دست می گیرند، رشته و ریسمان دل های مستضعفان را در دست می گیرند و به مسیر صحیح هدایت می کنند. این دسته (عالمان دین) هستند که در نزد خدای عزوجل از هر طبقه ای گرامی ترند.

احمد ابن اسحاق می گوید: به خدمت امام عسکری(ع) رسیدم در نظر داشتم که درباره جانشینان آن حضرت سؤال کنم، امام(ع) بدون این که من چیزی بگویم فرمودند: ای احمد بن اسحاق خدای تبارک و تعالی از روزی که حضرت آدم(ع) را آفرید، لحظه ای زمین را خالی از حجّت نگذاشته است و تا روز قیامت نیز هرگز بندگان را بی حجّت نخواهد گذاشت. خداوند به برکت حجت خود بلاها را از اهل زمین دفع نموده و برکات آن را برای مردم خارج می کند.

اسحاق بن احمد می گوید: عرض کردم یابن رسول اللّه(ص): امام بعد از شما کیست؟ حضرت به دنبال این سخن به اندرون خانه رفته و فرزندشان را که چون ماه، چهره نورانی داشتند آوردند و به من فرمودند:... او همنام و هم کنیه پیامبر(ص) است زمین را آن گونه که پر از ظلم و جور شده باشد از عدالت پر خواهد ساخت.

محمّد بن عثمان عمروی می گوید: ما چهل نفر از شیعیان در خانه حضرت عسکری(ع) گرد آمده بودیم که آن حضرت فرزند بزرگوارشان را به ما نشان داده فرمودند: او بعد از من جانشین من و امام شماست. از او پیروی کرده و از اوامرش اطاعت کنید. هرگز پراکنده نشوید وگرنه در دین خود هلاک می شوید.

ظریف خادم امام حسن عسکری(ع) می گوید: روزی به خدمت مولایم صاحب الزمان(ع) شرفیاب شدم... آن حضرت به من فرمودند: آیا مرا می شناسی؟ عرض کردم: آری. فرمودند: من کیستم؟ گفتم شما سرور من و فرزند سرور من امام عسکری(ع) هستید. آن حضرت فرمودند: منظورم این نبود... آن گاه آن حضرت فرمودند: من آخرین نفر از اوصیای الهی هستم که به وسیله من خداوند بلا و گرفتاری ها را از اهل بیت و شیعیان من دفع می کند.

حضرت مهدی(عج) به یکی از افراد قبیله بنی راشد از اهالی همدان که سعادت تشرّف به حضور آن حضرت را پیدا کرده بودند، می فرمایند: آیا مرا می شناسی؟ او می گوید: خیر. حضرت می فرمایند: من قائم آل محمد(ص) هستم که در آخرالزمان با شمشیر قیام کرده روی زمین را پر از عدل و داد می کنم به همان صورتی که از ظلم و ستم پر شده است.

امام مهدی(ع) از دیدگاه اهل سنت

به منظور روشن شدن دیدگاه فرقه های مختلف اهل سنت در زمینه امام مهدی(ع) مطالبی در ضمن دو بخش تقدیم می شود.

الف: حضرت مهدی(ع) در سخنان علمای اهل سنت

ابن حَجَر هَیثمی

صاحب کتاب معروف صواعق محرقه متوفای به سال 973 هجری قمری یکی از محدثان بزرگ شافعی مذهب است. وی در مورد امام زمان(ع) می نویسد: ابوالقاسم، محمّد، الحجّة در زمان رحلت پدرش پنج ساله بود. خداوند در همین سن به او «حکمت ربّانی» را اعطا کرد. او را قائم منتظر می گویند، روایت های متواتر زیادی رسیده است که مهدی از این امّت است و حضرت عیسی بن مریم(ع) از آسمان فرود خواهد آمد و پشت سر مهدی(عج) نماز خواهد خواند.

محمد بن بدرالدین رومی

یکی علمای بزرگ اهل سنت است که درباره حضرت مهدی(ع) می گوید: خداوند بوسیله حضرت محمّد(ص) نبوّت تشریعی را ختم کرد و دیگر تا روز قیامت پیامبری نخواهد آمد، همینطور خدا به وسیله فرزند صالح پیامبر، همو که دارای نام پیامبر(محمّد) و کنیه پیامبر(ابوالقاسم) است، ولایت تامّه و امامت عامّه را ختم خواهد کرد و این ولی همان کس است که مژده داده اند که زمین را چنانکه از جور و ستم لبریز شده باشد از عدل و داد لبریز بسازد و ظهور او به ناگهانی باشد. خداوندا به برکت ظهور و حضور او این همه پریشانی و گرفتاری را از این امت، بر طرف فرما.

حمداللّه مستوفی

مورّخ معروف اهل تسنن حمداللّه مستوفی در «تاریخ برگزیده» در معرفی حضرت مهدی(ع) می نویسد: المهدی محمّد بن حسن العسکری... دوازدهمین امام و خاتم معصومین است و در سال 255 هجری قمری در سامره متولد شد و پس از نه سال در سامره غائب شد.

شیخ منصور علی ناصیف

صاحب کتاب معروف «غایة المأمول» از علمای بزرگ اهل سنت با بیان اینکه اعتقاد به مهدی(ع) اختصاص به اهل تسنن دارد در مورد آنحضرت می نویسد: در میان علمای سلف و خلف مشهور است که در آخرالزمان ـ به حتم و یقین ـ مردی از اهل بیت پیامبر که نام او مهدی است ظهور خواهد کرد او بر همه کشورهای اسلامی استیلا خواهد یافت. مسلمانان همه پیرو او خواهند شد. او به عدالت رفتار کرده دین خدا را قوّت خواهد بخشید. سخنان و احادیث پیامبر را درباره مهدی جماعتی از نیکان اصحاب پیامبر نقل کرده اند و بزرگان محدثین آن احادیث را در کتابهای خود با اسناد و مدارک گرد آورده اند محدثان بزرگی مانند ابوداود، تِرمذی، ابن ماجه، طبرانی، ابویعلی، بزّاز، امام احمد حنبل و حاکم نیشابوری جزو ناقلان احادیث مهدی هستند.

شیخ محمد عبده

مفسر معروف محمّد عبده از علمای بزرگ معاصر مصر متوفای سال 1324 هجری قمری در تفسیر المنار درباره شخصیت و عملکرد امام مهدی(عج) می نویسد: خاص و عام می دانند که در اخبار و احادیث، ضمن شمردن علائم قیام قیامت آمده است که مردی از اهل بیت پیامبر(ص) خروج می کند که نام وی مهدی است او زمین را پس از آنکه از جور و ستم و بیداد آکنده شده باشد از عدل و داد پرخواهد کرد.

علامه خیرالدین آلوسی

ابوالبرکات نعمان بن محمود آلوسی از علمای بزرگ حنفی مذهب در کتاب غالیة المواعظ درباره ظهور حضرت مهدی(عج) می نویسد: بر اساس صحیح ترین گفته ها نزد اکثر اندیشمندان ظهور مهدی از جمله نشانه های قیامت است و نظر برخی از اهل فضل... که آمدن وی را منکر شده اند فاقد ارزش و اعتبار است...

آلوسی در ادامه تعدادی از روایات مربوط به حضرت مهدی(عج) را ذکر می کند و آن گاه می نویسد: مطالبی که درباره مهدی بیان کردیم، گفتاری است صحیح از اقوال اهل سنت و جماعت.

عبدالملک عصامی

عصامی مورخ نامی اهل حجاز در جلد چهارم کتاب تاریخ خود به نام «سمط النجوم العوالی» در معرفی امام مهدی(ع) می نویسد: امام محمّد المهدی فرزند امام حسن عسکری... در روز جمعه نیمه شعبان سال 255 یا 256 متولد گردید. کنیه او ابوالقاسم، القابش حجّت، و خلف صالح و قائم و منتظر و صاحب الزمان و مهدی است. هنگامی که پدرش درگذشت او پنج ساله بود. او جوانی معتدل القامة و زیباروی و زیباموی و دارای چهره گشاده و نورانی است.

ابن صباغ مالکی

فقیه و عالم بزرگ مالکی مذهب ابن صباغ در کتاب «الفصول المهمّه فی معرفة الائمة» فصل دوازدهم را به تبیین معارف امام مهدی(ع) اختصاص داده است در آنجا می نویسد: او در سامرّا پا به عرصه هستی نهاد. تاریخ ولادتش نیمه شعبان سال 255 هجری می باشد که در سال 276 هجری غیبت گزید... وی همان حجّت قائم است و در انتظار برپایی دولت حقّ خویش به سر می برد و میلاد او از مردم پنهان ماند.

ابن عربی

ابن عربی از بزرگان حنبلی مذهب به گفته شعرانی در کتاب «الیواقیت والجواهر» در باب 366 کتاب «فتوحات مکیّه» درباره شخصیت و مسأله ظهور حضرت مهدی(ع) می نویسند: بدانید که بطور حتم مهدی(ع) ظهور می کند او سراسر گیتی را بعد از گسترش یافتن ظلم و ستم آن از عدل و داد پرخواهد کرد و اگر از عمر دنیا جز یک روز باقی نماند خداوند آن روز را به مقداری طولانی خواهد ساخت تا این خلیفه از عترت پیامبر(ص) و از نسل فاطمه(س) ظهور نماید. جدّ اعلای او حسین بن علی بن ابیطالب و پدرش حسن عسکری فرزند امام علی نقی و همنام پیامبر(ص) است. مسلمانان به هنگام ظهورش در بین رکن و مقام با او پیمان یاری می بندند و در صورت و سیرت شبیه ترین مردم به رسول خدا است به گونه ای که گویی در ظاهر و باطن آیینه جمال محمّدی است.

ابن ابی الحدید معتزلی

ابی الحدید معتزلی صاحب شرح معروف نهج البلاغه در شرح نهج البلاغه در تبیین مفهوم این سخن امام علی بن ابیطالب(ع) که می فرماید: امر ولایت به وسیله ما نه به وسیله شما پایان خواهد یافت می گوید: این گفته اشاره به مهدی است که در آخرالزمان ظهور می کند و بیشتر محدثان بر آنند که او از فرزندان فاطمه می باشد و پیران معتزله این نظر را انکار نمی کنند بلکه در کتابهای خود به بیان آن تصریح کرده و اساتید و بزرگانشان به این امر اعتراف نموده اند.

ب: امام مهدی(ع) در روایات اهل سنت

در زمینه همه مباحث مربوط به حضرت مهدی(ع) نظیر تولد، غیبت، ظهور، حکومت و... در منابع معتبر روایی اهل سنت روایات زیادی وارد شده است که از باب نمونه به تعدادی از آنها در قسمت ذکر می گردد:

مهدی فرزند فاطمه(س)

درباره معرفی خاندان و نسب حضرت مهدی(ع) روایات زیادی از طریق علمای طراز اوّل اهل تسنن در کتابهای معتبر حدیثی آنها وارد شده است. به عنوان مثال در «صحیح» ابوداود که یکی از کتابهای مهم روایی اهل سنت است در معرفی حضرت مهدی(ع) می خوانیم: ام سلمه همسر پیامبر اکرم(ص) از آنحضرت روایت می کند که روزی رسول خدا(ص) فرمودند: مهدی از عترت من و از فرزندان فاطمه است.

مهدی همنام پیامبر(ص)

در معرفی اسم و اجداد حضرت مهدی(ع) چندین روایت در منابع روایی معتبر اهل سنت به چشم می خورد. از جمله در مسند احمد بن حنبل بنیانگذار مذهب حنبلی به نقل از پیامبر اکرم(ص) آمده است: اگر جز یک روز از عمر دنیا باقی نباشد خداوند آن روز به قدری طولانی خواهد ساخت تا مردی از اولادم که همنام من نیز هست قیام کند. سلمان پرسید: یا رسول اللّه او از کدامیک از اولاد شماست حضرت فرمودند: از این پسرم و دست بر روی شانه حسین بن علی(ع) که در آنجا حاضر بود گذاشتند.

ویژگیهای حکومت مهدی(ع)

درباره توصیف وضع حکومت حضرت مهدی(ع) و اینکه چه پیشامدهایی در آن دوره به وقوع خواهد پیوست و چه دستاوردهایی خواهد داشت روایات زیادی از طریق علمای برجسته اهل سنت نقل شده است که از جمله آنهاست روایت عبداللّه ابن عباس که در مستدرک الصحیحین حاکم نیشابوری که نقل می کند به نقل از پیامبر(ص) آمده است مهدی کسی است که زمین را پس از پر شدن از ستم با عدل و داد لبریز خواهد ساخت. امت من در حکومت او از چنان امنیت و نعمت و آسایشی برخوردار خواهند شد که تا آن روز سابقه ندارد.

لزوم پیروی از مهدی(ع)

در کتاب «کنزالعمال» علی بن حسام الدین مشهور به هندی آمده است که روزی پیامبر اکرم(ص) به عوف بن مالک فرمودند: ای عوف هنگامی که امّت اسلام به هفتاد و سه فرقه تقسیم شدند و از بین همه آنها تنها یک فرقه اهل بهشت بود و بقیّه از صراط مستقیم منحرف شدند چه حالی خواهید داشت؟... سپس فتنه های سختی واقع خواهد شد بدنبال آن مردی از اهل بیت من که او را مهدی می نامند قیام خواهد کرد. اگر او را ملاقات کردی از وی پیروی کن تا از راه یافتگان و رستگاران باشی.

فضیلت انتظار

در «سنن ترمذی» تألیف محدث معروف اهل سنت ابوعیسی محمد بن سورة العزیزه به نقل از پیامبر اکرم(ص) آمده است: با فضیلت ترین عبادت ها انتظار فرج است. یعنی نه تنها انتظار در زمره عبادات پروردگار عالم محسوب می شود بلکه از برترین نوع آنهاست.

استفاده از مهدی(ع) در دوران غیبت

در کتاب «ینابیع المودة» تألیف حافظ سلیمان بن ابراهیم قندوزی از علمای بزرگ حنفی به نقل از پیامبر اکرم(ص) آمده است: سوگند به خداوندی که مرا به پیامبری مبعوث ساخت مردم در زمان غیبت از نور ولایت مهدی برخوردار خواهند شد به همان صورتی که مردم از خورشید در موقعی که پشت ابرها نهان می گردد بهره مند می شوند.

گوشه ای از سیره مهدی(ع)

بعد از ظهور حضرت مهدی(ع) کارهای زیادی را انجام خواهند داد که به اغلب آنها در سخنان پیامبر اکرم(ص) و اوصیا او اشاره شده است از جمله کارهایی که آنحضرت انجام خواهند داد سه کار بسیار مهمی است که پیامبر اکرم(ص) در روایتی که در کتاب التاج الجامع للاصول تألیف شیخ منصور علی ناصف از علمای بزرگ و اساتید دانشگاه الازهر مصر نقل شده است به تبیین آن سه کار پرداخته می فرمایند: اموال و دارایی ها را در میان مردم به صورت مناسب تقسیم کرده و با سنت و روش های پیامبر اکرم(ص) در میان مردم رفتار خواهند کرد و احکام اسلام را به طور کامل در سرتاسر روی زمین حاکمیت خواهند بخشید.

اوّلین سخنان مهدی پس از ظهور

در کتاب «نورالابصار» نوشته مؤمن شنبلعی از علمای بزرگ مصر به نقل از پیامبر اکرم(ص) آمده است: وقتی که مهدی ظهور نماید در حالیکه سیصد و سیزده نفر از پیروانش در اطراف او گرد آمده اند به خانه کعبه تکیه می دهد و آن گاه آیه «بقیة اللّه خیرلکم ان کنتم مؤمنین» را قرائت می کند و سپس می فرماید: بقیة الله، حجت خدا و خلیفه الهی که خداوند در قرآن از او یاد می کند من هستم.

وظیفه منتظران

تا آمادگیهای فردی و اجتماعی در مردم ایجاد نگردد حضرت مهدی(ع) قیام نمی کنند. بنابراین مهمترین سؤال برای هر فرد مؤمن در دوران غیبت آنحضرت این است که با انجام چه اعمالی و متخلق شدن به چه اخلاقی، می توان به ظهور آن حضرت کمک کرد و یا اصولاً یک فرد مسلمان به طور کلی چه وظایفی در دوران غیبت به عهده دارد؟ این پرسش جوابهای زیادی در مجموعه سخنان حضرات معصومین(ع) داده شده است که به تعدادی از آنها اشاره می گردد.

شناخت امام عصر(عج)

بی شک شناخت در هر کاری اوّلین و در عین حال مهمترین گام است. بر این اساس یکی از اساسی ترین وظایف افراد در دوران غیبت، شناخت امام زمان(ع) است تا انسان شناخت درستی از ویژگیهای امام(ع) نداشته باشد نمی تواند درک درستی از وظایف و مسئولیت هایی که در زمینه پیروی از امام(ع) برعهده اوست داشته باشد. پیامبر اکرم(ص) فرمودند: هرکس بمیرد و امام زمانش را نشناسد به مرگ جاهلیت از دنیا رفته است. و امام حسن عسکری(ع) ضمن معرفی حضرت مهدی(ع) به حضرت عبدالعظیم حسنی فرمودند: فرزندم محمد امام و حجت خدا بعد از من است هرکس که بمیرد و او را نشناسد به مرگ جاهلیت از دنیا رفته است.

در انتظار ظهور

کسی که از بی عدالتی ها و نابسامانی ها ناراحت باشد هرلحظه به انتظار ظهور منجی موعود جهانی خواهد بود چرا که می داند تنها در صورت قیام شکوهمند آن حجت به حق الهی است که تمام عوامل فساد و ظلم و تعدّی از بین خواهد رفت. در فضیلت انتظار ظهور امام صادق(ع) می فرمایند: منتظر امر ما (ظهور قائم آل محمد(ص)) همانند مجاهدی است که در راه خدا به خون خود غلطیده باشد.

و... علی(ع) فرمودند: منتظر فرج باشید و از رحمت الهی هرگز ناامید نشوید به راستی که بهترین اعمال در پیشگاه خداوند انتظار فرج است.

خودسازی و تهذیب نفس

از آنجا که دوران انتظار یک دوره آمادگی است لذا فرد منتظر برای اینکه بتواند در زمره یاران آن حضرت درآید ضرورت دارد که از قبل شایستگی های لازم را در خود ایجاد نماید با بی مبالاتی و آلودگی به گناهان نمی توان خود را شیعه نامید تا چه رسد به اینکه خود را شیعه منتظر بنامد. امام صادق(ع) فرمودند شما جز از طریق ورع به ولایت ما نایل نمی شوید. همچنین می فرمایند: هرکس که می خواهد از یاوران حضرت قائم(ع) باشد باید در حال انتظار پرهیزگار بوده و به خصلت های نیکوی اخلاقی رفتار نماید.

دعا برای تعجیل فرج

با توجه به نقش مهم دعا و جایگاه والای آن، پیروان واقعی امام زمان(ع) در کنار انجام سایر تکالیف هر صبح و شام با تمام وجود برای تعجیل در فرج آن حضرت دعا می کنند و از خداوند متعال درخواست می کنند که از طریق ظهور هرچه سریعتر آنحضرت دلهای آنها را روشن سازد تا در سایه حکومت عدل جهانی آن حجت آخرین الهی به سعادت واقعی دست یابند وجود مبارک حضرت ولی عصر(ع) به شیعیان سفارش می کنند. برای تعجیل در فرج و ظهور من زیاد دعا کنید چرا که فرج و گشایش کار شما در آن است.

پیروی از نایبان امام زمان(ع)

اطاعت از فقهای جامع الشرایط که متخصصان تبیین احکام الهی در دوره غیبت هستند یکی از وظایف مهم شیعیان است. این بزرگواران از طرف ائمه اطهار(ع) به عنوان رهبران فکری و اعتقادی تعیین و نصب شده اند. اسحاق بن یعقوب از امام زمان(ع) سؤال می کنند در زمان غیبت شما احکام و مشکلاتی را که برای ما پیش می آید از چه کسانی بپرسیم؟ حضرت در جواب ایشان می نویسند: در حوادث که پیش می آید به راویان احادیث ما (مجتهدین جامع الشرایط) مراجعه کنید چرا که آنان حجّت و نماینده من و من حجّت خدا بر آنان هستم. یا امام صادق(ع) می فرمایند: شما موظفید در زمانی که به ما دسترسی ندارید به فقهاء رجوع کنید و به گفته آنها عمل کنید و مبادا قول آنها را ردّ کنید چرا که ردّ قول آنها ردّ ما و ردّ ما ردّ خدا محسوب می شود.

آمادگی برای یاری امام زمان(ع)

یاران فداکار حضرت علاوه بر اخلاص، ایمان و استقامت و جان فشانی از امدادهای غیبی هم برخوردار خواهند شد. البته همه کارها از طریق امدادهای غیبی انجام نخواهد شد. بنابراین فراهم شدن تمام زمینه های یاری آنحضرت بویژه آمادگیهای نظامی یکی از وظایف عمده به حساب می آید. امام صادق(ع) می فرمایند: هریک از شما برای خروج حضرت قائم(ع) آماده باشند ولو این کار را از طریق تهیه یک تیر انجام دهند.

راهنمایی مردم در مسایل اعتقادی

در دوران بسیار خطیر غیبت به جهت پیدایش شبهات و خطراتی که اعتقادات دینی مردم را تهدید می کنند دینداری و پایبندی به احکام الهی بسیار مشکل خواهد بود لذا یکی از مهمترین وظایف قشر آگاه و اندیشمند جامعه آن است که از مرزهای عقیدتی دفاع کرده و به سؤالات و شبهات فکری و اعتقادی، پاسخهای مناسبی را ارایه نمایند. امام باقر(ع) در اشاره به اهمیت و فضیلت و ضرورت چنین عملی می فرمایند: کسانی که سرپرستی از یتیمان آل محمد(ص) را عهده دار شوند ـ یتیمانی که از امامشان جدا شده اند و در دست شیاطین و دشمنان اهل بیت(ع) گرفتارند ـ و آنها را نجات دهند و از سرگردانی رها سازند در پیشگاه الهی از درجات بسیار بالایی برخوردار خواهند شد.

دوست داشتن امام عصر(ع)

یکی از تکالیفی که در قبال امام زمان(ع) حتی از طرف پروردگار عالم مطرح شده است لزوم تحصیل محبّت آنحضرت است چرا که این تکلیف خود مردم را به تلاش برای شناخت بیشتر سوق می دهد از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است در شب معراج خداوند تبارک و تعالی به من وحی فرمود که ای محمّد هرکدام از بندگانم اگر مرا آن قدر عبادت کند که از شدّت عبادت در آستانه مرگ قرار گیرد اما ولایت شما اهلبیت را نداشته باشد و در آن حال بمیرد او به جهنم خواهد رفت... آن گاه نور تک تک ائمه را به من نشان داد وقتی نوبت به قائم(ع) رسید فرمود: این قائم(ع) است... او را دوست بدار زیرا من او را و کسانی را که او دوست می دارند دوست دارم.

محزون بودن در فراق امام زمان(ع)

یکی از سیره های مسلم ائمه اطهار(ع) ندبه و اظهار ناراحتی شدید در فراق حضرت مهدی(ع) است و این امر در نوع خود یک نوع آموزش تکلیف برای پیروان راستین مکتب اهلبیت(ع) است. گروهی از یاران امام صادق(ع) روزی به حضور آن حضرت رسیدند و او را در حالی دیدند مانند پدری فرزند مرده، با دلی سوزان در فراق عزیزی گریه می کنند و می فرمایند: ای آقای من، غیبت تو خواب از چشمانم ربوده و زمین را بر من تنگ کرده... چون دقت کردند متوجه شدند که آنحضرت به یاد سخن ها و فراق دوران غیبت فرزند خود حضرت مهدی(ع) چنین ناله و ندبه می کنند.

تأسی و اقتدا به امام زمان(ع)

وقتی انسان کسی را به عنوان امام معصوم، الگو و مقتدای خود قرار داد باید در تمام رفتار و کردارها از او پیروی کند. یکی از ویژگیهای حضرت مهدی(ع) بی اعتنایی به دنیا و ساده زیستی است. آیا فردی که غرق در لذّات دنیوی است می تواند ادعا کند که من پیرو امام عصر(ع) هستم. بارزترین صفت امام زمان(ع) عدالت و عدل گستری است آیا کسی که به بندگان خدا ستم و تعدّی روا می دارد می تواند ادعای شیعه بودن آن حضرت را داشته باشد. پیامبر اکرم(ص) می فرمایند: خوشا به حال آن کس که قائم اهلبیت(ع) را درک کند در حالیکه در زمان غیبت آن حضرت به او تأسی داشته است.

استقامت و پایداری

در دوران غیبت فتنه ها و گرفتاریهای بسیار زیادی رخ می دهد به گونه ای که به توصیف امام(ع)، دینداری و پاسداری ایمان و اعتقاد همانند کندن خار با دست برهنه یا نگه داشتن سنگ گداخته از آتش در دست است. لذا پایداری در ارزشهای اعتقادی و حلّ نشدن در شرایط آلوده و نامناسب زمان یکی از وظایف مهمّ افراد منتظر است. پیامبر اکرم(ص) در تشویق به این امر مهم می فرمایند: خوشا به حال شکیبا پیشه گان دوران غیبت مهدی(ع) خوشا به حال آنانی که در چنین شرایط سختی در راه اهلبیت(ع) ثابت قدم و استوار می مانند. حضرت سجاد(ع) می فرمایند: کسی که در دوران غیبت بر ولایت ما ثابت قدم بماند پاداش هزار شهید همچون شهدای بدر و احد را خواهد داشت.

تولی و تبرّی

دوست داشتن دوستان خدا و اهلبیت(ع) و دشمن داشتن دشمنان و بدخواهان آنها یکی از تکالیف عمومی مسلمانان است اما در دوران غیبت رعایت این تکلیف ضرورت بیشتری پیدا می کند چرا که از این طریق تا حدّ زیادی آلام و گرفتاریهای پیروان اهلبیت(ع) برطرف می گردد. امام باقر(ع) می فرمایند: پیامبر اکرم(ص) می فرمودند: خوشا به حال کسی که دوستان قائم اهلبیت را در دوران غیبت دوست بدارد و با دشمنان آن حضرت به مخالفت برخیزد چنین کسی از دوستان و محبان من است و در روز قیامت از بهترین افراد امّت من محسوب خواهد شد.

تلاش در اصلاح جامعه

اهتمام به مسائل جامعه از طریق امر به معروف و نهی از منکر یکی از مهمترین تکالیف مردم در جامعه اسلامی است لذا کناره گیری از جمع و بی تفاوت بودن به مسائل اجتماعی و سرنوشت دیگران یک امر مردود و غیرقابل قبولی است. پیامبر اکرم(ص) می فرمایند: هرکس که صبح کند و به اصلاح و نظام بخشیدن به امور مسلمانان اهتمام نورزد مسلمان نیست. یکی از اهداف قیام امام زمان(ع) از بین بردن ظلم و برقراری عدالت همگانی در سرتاسر عالم در آخرالزمان خواهد بود. آیا می توان تصور کرد که انسانی که خود را پیرو آنحضرت می داند برای اصلاح جامعه گامی برندارد؟

رعایت حقوق اختصاصی امام زمان(ع)

برای امام زمان(ع) حقوق خاصی در نظر گرفته شده است که هر فرد مؤمنی در حد توان باید آنها را در دوره غیبت مدّ نظر داشته باشد به تعدادی از آنها اشاره می گردد.

الف: به پا خاستن در موقع ذکر نام یا القاب آنحضرت: سیره شیعیان در طول تاریخ برخاستن به هنگام شنیدن نام مخصوص آن حضرت بوده است. در مورد خاستگاه این سیره نقل می کنند: روزی در مجلس امام صادق(ع) یادی از امام زمان(ع) شد. امام صادق(ع) با تمام قد از جای خود برخاستند. همچنین روایت شده است که وقتی حضور امام رضا(ع) نامی از آنحضرت به بیان می آمد آنحضرت از جای خود بلند شدند و دستهای مبارکشان را به سر می نهادند و می فرمودند: خدایا در فرجش تعجیل بفرما و قیامش را سهل و آسان کن.

ب: دعا برای امام عصر(ع): دعا در فرهنگ اسلامی یکی از عوامل مهم توجه و عنایت خاص خداوند به انسان است. در آیه ای از قرآن آمده است اگر دعای شما نبود خداوند به شما توجّهی نمی کرد. این مسأله در زمان غیبت اهمیت بیشتری می یابد. مخصوصا دعا برای سلامتی امام زمان(ع)، عزت، نصرت و تعجیل در ظهورش؛ ائمه اطهار(ع) همیشه مردم را به این موضوع مهم تذکر می دادند. یونس بن عبدالرحمن می گوید حضرت رضا(ع) همواره به دعا برای صاحب الامر(ع) توصیه می کردند.

ج: صدقه دادن به نیابت از امام زمان: یکی از نشانه های مهم مودّت و دوستی امام زمان(ع) مقدم داشتن آنحضرت بر خود در تمام کارهاست. سید بن طاوس در کتاب «کشف المحجة» در ضمن سفارش هایی به فرزند خود می نویسند: در پیروی و وفاداری و تعلق خاطر و دلبستگی به امام زمان(ع) به گونه ای باش که خداوند و رسول(ص) و پدران آنحضرت و خود او از تو می خواهند هنگامی که نمازهای حاجت را به جای می آوری. حوائج آن بزرگوار را برخواسته های خود مقدم بدار. صدقه دادن از سوی آن جناب را پیش از صدقه دادن از سوی خودت و عزیزانت قرار بده و دعا برای آن حضرت را به دعای بر خودت مقدم بدار و خلاصه هرکار خیری که مایه وفای به حق آن حضرت است آن بزرگوار را مقدم بدار که این کار سبب احسان و توجه بیشتر آنحضرت به تو می شود.

د: وسیله توسل و طلب شفاعت از خدا: ائمه اطهار(ع) اسما، حسنایِ الهی اند و خداوند هم دستور داده است که بندگانش او را با اسماء حسنایش بخوانند. در نتیجه یکی از بهترین و کاملترین راه های توسل و حاجت خواستن از خداوند شفیع قراردادن اهلبیت عصمت(ع) است. حضرت رضا(ع) در این زمینه فرمودند: هرگاه سخنی و گرفتاری بر شما وارد شد به وسیله ما از خدای عزوجل کمک بخواهید به همین مناسبت در چگونگی توسل به خدا از طریق امام عصر(ع) چنین وارد شده است. بارخدایا من از تو می خواهم به حق ولی و حجتت امام زمان(ع) که مرا در تمام امور یاری کنی و به احترام او همه شرّ و بدی ها را از من دور سازی...

خواندن دعای توفیق شناخت حجت

زُراره می گوید از امام صادق(ع) عرض کردم فدایت شوم اگر من دوره غیبت را درک کردم چه بکنم؟ حضرت فرمودند: ای زراره اگر آن دوره را درک کردی همیشه این دعا را بخوان. خدایا خودت را به من بشناسان اگر خودت را به من نشناسانی پیامبرت را نخواهم شناخت. خدایا رسولت را به من بشناسان که اگر او را به من نشناسانی حجت و ولیّت را نخواهم شناخت خدایا حجتت را به من بشناسان اگر حجتت را به من نشناسانی در دینم گمراه خواهم شد.

مهدویّت در کلام امام خمینی(ره)

انتظار فرج

ما هم انتظار فرج داریم و باید در این انتظار خدمت کنیم. انتظار فرج، انتظار قدرت اسلام است و باید کوشش کنیم تا قدرت اسلام در عالم تحقق پیدا کند و مقدمات ظهور فراهم شود.

رهبر ما

رهبر همه شما و ما وجود مبارک بقیة الله است و باید ماها و شما طوری رفتار کنیم که رضایت آن بزرگوار که رضایت خداست، بدست آوریم.

عرض اعمال به امام زمان(ع)

در روایات هم هست که هفته ای دومرتبه اعمال بر ولی امر امام زمان(ع) عرضه می شود. توجه داشته باشید کارهایتان طوری نباشد که وقتی عرضه شد بر امام زمان(ع) خدای نخواسته آزرده شود.

نیمه شعبان

چه مبارک است میلاد بزرگ شخصیتی که برپا کننده عدالتی است که بعثت انبیاء(ع) برای آن بود و چه مبارک است زادروز ابرمردی که جهان را از شرّ ستمگران و دغلبازان تطهیر می نماید و زمین را پس از آنکه ظلم و جور آن را فرا گرفته پر از عدل و داد می نماید و مستکبران جهان را سرکوب و مستضعفان جهان را وارثان ارض می نماید و چه مسعود و مبارک است روزی که جهان از دغلبازی ها و فتنه انگیزی ها پاک شود و حکومت عدل الهی بر سراسر گیتی گسترش یابد و منافقان و حیله گران از صحنه خارج شوند و پرچم عدالت و رحمت... حق تعالی بر بسیط زمین افراشته گردد و تنها قانون عدل اسلامی بر بشریت حاکم شود و کاخهای ستم و کنگره های بیداد فرو ریزد.

اجرای عدالت

قضیه غیبت حضرت صاحب، قضیه مهمی است که به ما مسائلی را می فهماند منجمله اینکه برای یک همچو کار بزرگی که در تمام دنیا عدالت به معنای واقعی اجرا بشود در تمام بشر نبوده کسی الاّ مهدی موعود(ع) که خدای تبارک و تعالی او را ذخیره کرده است برای بشر.

منتظران امام زمان(ع)

ما منتظران مقدم مبارکش مکلف هستیم تا با تمام توان کوشش کنیم تا قانون عدل الهی را در این کشور ولی عصر(ع) حاکم کنیم.

مهدی منتظر(ع) در لسان ادیان و به اتفاق مسلمین از کعبه ندا سر می دهد و بشریت را به توحید می خواند. همه فریادها را از کعبه و مکه سر می دهند و ما باید از آنها تبعیت کنیم و ندای توحید کلمه و کلمه توحید را از آن مکان مقدس سر دهیم.

لزوم زمینه سازی برای ظهور

ارزش دارد که انسان در مقابل ظلم بایستد... نگذارد که این قدر ظلم زیاد بشود... ما تکلیف داریم. این طور نیست که حالا که ما منتظر ظهور امام زمان(ع) هستیم پس دیگر بنشینیم در خانه هایمان تسبیح را در دست بگیریم و بگوئیم (عَجِّل عَلی فَرَجِه) با کار شما باید تعجیل بشود، شما باید زمینه را فراهم کنید برای آمدن او

مهدی(ع) خاتم ولایت

همان طوری که رسول اکرم(ص) به حسب واقع حاکم بر جمیع موجودات است حضرت مهدی(ع) همانطور حاکم بر جمیع موجودات است. آن خاتم رسل است و این خاتم ولایت، آن خاتم ولایت کلی بالاصالة است و این خاتم ولایت کلی به تبعیّت است.

چگونگی پیروزی امام زمان(ع)

آن روزی که ان شاء اللّه تعالی مصلح کل ظهور نماید، گمان نکنید که یک معجزه شود و یک روزه عالَم اصلاح شود بلکه با کوشش ها و فداکاری ها، ستمکاران سرکوب و منزوی می شوند.

لزوم آمادگی برای ظهور امام زمان(ع)

و ما باید در این طور روزها و در این طور ایّام الله، توجه کنیم که خودمان را مهیا کنیم از برای آمدن آن حضرت. من نمی توانم اسم رهبر روی ایشان بگذارم، بزرگ تر از این است. نمی توانم بگویم که شخص اوّل است، برای اینکه دوّمی در کار نیست. ما ایشان را نمی توانیم با هیچ تعبیری تعبیر کنیم الاّ همین «مهدی موعود» ما باید خودمان را مهیا کنیم از برای این که اگر موفق شدیم ان شاءالله به زیارت ایشان طوری باشد که روسفید باشیم پیش ایشان

اقامه عدل هدف امام زمان(ع)

زندگی حضرت صاحب(ع) زندگی همه انبیای عالم، همه انبیاء از اوّل، از آدم تا حالا همه شان این معنی بوده است که در مقابل جور حکومت عدل را می خواستند درست کنند.

بزرگترین عید بشر

عید تولد حضرت مهدی(ع) بزرگترین عید برای تمام بشر است.

سخنان مقام معظم رهبری در مورد امام مهدی(عج)

امید و اعتقاد به مهدویت

ـ امید و اعتقاد به مهدویت پیامدهایی دارد که برای هر ملتی، در حکم خون در کالبد به مثابه روح در جسم است. گاهی دستهای قدرتمند ملت های ضعیف را به جایی می رسانند که امیدشان را از دست می دهند و دیگر هیچ اقدامی نمی کنند... امروز استکبار جهانی مایل است که ملتهای مسلمان، از جمله ملت عزیز ایران دچار این حالت بشوند.... خبرهایی که تنظیم می کنند برای مأیوس کردن مردم است برای چی؟ برای این که این مجموعه انسانی که دارد با امید کار می کند این جوشش و این امید را از او بگیرند، آن را به یک موجود مرده یا شبیه مرده تبدیل بکنند تا بتوانند هرکاری مایلند انجام بدهند.

ـ اعتقاد به مهدویت، به وجود مقدس مهدی موعود (ارواحنافداه) امید را در دلها زنده می کند. هیچ وقت انسانی که معتقد به این اصل است ناامید نمی شود؛ چرا؟ چون می داند یک پایان روشن و حتمی وجود دارد... سعی می کند که خودش را به آن برساند... وقتی (دشمنان) نتوانستند این عقیده را از مردم بگیرند سعی می کنند آن را در ذهن های مردم خراب کنند. خراب کردن این عقیده به این صورت است که بگویید آقا می آید و همه کارها را درست می کند. این خراب کردن عقیده است... این تبدیل کردن یک داروی مقوّی به یک داروی مخدّر و خواب آور است.

لزوم زمینه سازی برای ظهور مهدی(ع)

چه علتی داشت که بسیاری از انبیای بزرگ اولی العزم آمدند و نتوانستند دنیا را از بدی ها پاک و پیراسته کنند؟ زیرا زمینه ها آماده نبود. چرا امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب(ع) در زمان خودش با آن قدرت الهی با آن علم متصل به معدن الهی نتوانست ریشه بدی را بخشکاند؟... چون زمینه نامساعد بود، زمینه را نامساعد کرده بودند، زمینه را زمینه دنیاطلبی کرده بودند... اگر امام زمان(ع) (نیز) در یک دنیای بدون آمادگی تشریف بیاورند، همان خواهد شد؛ باید آمادگی باشد.

مهدی(ع) مظهر رحمت الهی

مهدی موعود(ع) مظهر رحمت و قدرت حق و مظهر عدل الهی است و کسانی که بتوانند با این کانون شعاع رحمت و تفضّلات الهی ارتباط روحی و معنوی برقرار کنند در قرب به خداوند توفیق بیشتری می یابند؛ زیرا نقش توسل و توجه و ارتباط قلبی با آن حضرت موجب عروج و رشد روحی و معنوی انسان می شود... ایمان و اعتقاد به امام زمان(ع) مانع از تسلیم شدن است و ملت های باایمانی که حضور قلب عالم امکان را در ایمان خود احساس می کنند از حضور او امید و نشاط می گیرند و برای مجد و عظمت اسلام مبارزه و مجاهدت می کنند و با تکیه بر همین امید درخشان بود که ملت بزرگ ایران پرچم اسلام را به اهتزاز درآورد و افتخار طول تاریخ بشر و تاریخ اسلام شد.

نیمه شعبان عید حقیقی بشریّت

روز ولادت حضرت مهدی موعود(ارواحنا فداه) یک عید حقیقی برای همه افراد بشر است و نیز آن کسانی که ستمی کشیدند، رنجی بردند، دلی سوزاندند، اشکی ریختند و انتظاری کشیدند و کسانی که با مشاهده ناملایمات در طول حیات خود و در هر نقطه ای از عالم ـ و حتی در هر نقطه ای از تاریخ ـ مصیبتی تحمل کردند. همه آنها در مثل چنین روزی و به یاد امروز، احساس شادمانی و امید و نشاط کرده اند. این ولادت بزرگ و این حقیقت عظیم متعلق به یک ملت و یک زمان خاص نیست، بلکه متعلق به بشریت است... همه انسانهای طول تاریخ، نسبت به این پدیده عظیم و شگفت آور احساس نیاز معنوی و قلبی کرده اند... همه کسانی که از ظلمی رنج برده اند چه آنهایی که به خود آنها ظلم شده است و رنج برده اند و چه کسانی که به ستمکشی دیگران نگاه کرده اند و رنج برده اند ـ با یاد ولادت این منجی عظیم تاریخ و بشر در دلشان امیدی به وجود می آید.

اثر معنوی اعتقاد به مهدویت

قضیه ولادت آن بزرگوار و اعتقاد به این حقیقت...آثار عظیمی [دارد]... اوّل از جهت معنوی و روحی و تقرّب الی اللّه و نیز تکامل فردی انسان است. کسی که اعتقاد به این مسأله دارد چون با مرکز تفضّلات الهی و نقطه اصلی و کانون شعاع رحمت حق یک رابطه روحی برقرار می کند، توفیق بیشتری برای برخورداری از وسایل عروج روحی و تقرب الی اللّه دارد. به همین خاطر اهل معنی و باطن در توسلات معنوی خود این بزرگوار را مورد توجه و نظر دایمی قرار می دهند و به آن حضرت توسل می جویند و توجه می کنند. نفس پیوند قلبی و تذکر و توجّه روحی به آن مظهر رحمت و قدرت و عدل حق تعالی انسان را عروج و رشد می دهد و وسیله پیشرفت انسان را (روحا و معنا) فراهم می کند.

انتظار چیست

انتظار ظهور امام زمان(ع) به معنای انتظار پر شدن جهان از عدل و داد و عدالت برای همه انسانها است، انتظار رفع ظلم از صحنه زندگی بشر و انتظار فرارسیدن دنیایی برتر از لحاظ معنوی و مادی است.

انتظار به معنی اشتیاق انسان برای دسترسی به وصفی برتر و بالاتر است و این حالتی است که بشر همیشه باید در خود حفظ کند و پیوسته در حال انتظار فرج الهی باشد.

انتظار چیز عجیبی است و دارای ابعاد گوناگونی می باشد یکی از ابعاد انتظار، اعتماد و امیدواری به آینده و مأیوس نبودن است. همین روح انتظار به انسان تعلیم می دهد تا در راه خیر و صلاح مبارزه کند. اگر انتظار و امید نباشد، مبارزه معنی ندارد و اگر اطمینان به آینده هم نباشد انتظار معنی ندارد. انتظار واقعی با اطمینان و اعتماد ملازم است کسی که شما می دانید خواهد آمد، انتظارش را می کشید و انتظار کسی که به آمدنش اعتماد و اطمینان ندارید، انتظاری حقیقی نیست. اعتماد لازمه انتظار است و این هر دو ملازم با امید است و امروز این امید امری لازم برای همه ملت ها و مردم دنیا می باشد.

حکومت حضرت مهدی(ع)

حکومت الهی حضرت بقیة الله(ارواحنافداه) حکومتی است که در آن مقررات حاکم بر مردم، خواست امریکا و دیگر قدرتهای زورگوی شرق و غرب نیست، بلکه حکومت عدالت، مواسات و مساوات و حکومت معنویت و فضیلت است؛ امروز هر کسی که برای عدالت، در راه دین و خدمت به محرومان حرکت می کند باید خوشحال و امیدوار باشد؛ زیرا آینده متعلق به اوست.

وظیفه و رابطه ما با امام زمان(ع)

اگر آن حضرت با کفر می جنگد و برای عدالت زحمت می کشد و مجاهدت می کند ما هم مأموم و دنباله رو او هستیم، باید برای گسترش عدالت مجاهدت کنیم... اگر آن حضرت پرچم دین و قرآن و نظام الهی را در سرتاسر عالم خواهد گستراند ما هم که پیرو و معتقد به او هستیم باید تا حدّی که در توان ماست در گوشه ای از دنیا پرچم اسلام را برافراشته نگاه داریم... فاصله میان ما و امام زمان(ع) به معنای فاصله یک امام و مأموم است. این برداشت مثبت موجب شد که دل های روشن و فکرهای صحیح در صدد مبارزه برآیند و همین برداشت جمهوری اسلامی را به وجود آورد.

انسان و جهان در حکومت امام زمان(ع)

ما اعتقاد داریم که با ظهور مهدی موعود(ع) اندیشه و عقول بشری از همیشه خلاق تر خواهد بود. ملت ها با یکدیگر نمی جنگند، از دست های جنگ افروز اثری نخواهد بود و صلح و امنیت در مقیاس جهانی آن به وجود خواهد آمد و ما برای چنین دورانی باید تلاش کنیم تا جهان روز به روز به این عصر آرمانی نزدیک تر شود.

ویژگیهای جامعه امام زمان(ع)

ولی عصر(عج) میراث بر همه پیامبران الهی است که می آید و گام آخر را در ایجاد آن جامعه الهی بر می دارد... آن جامعه، جامعه ای است که اولیای خدا در آن عزیزند و دشمنان خدا در آن ذلیل و خوار هستند... جامعه ای است که حدود الهی در آن اجرا می شود، یعنی همه حد و مرزهایی که خدا معین کرده است در جامعه امام زمان مراعات می شود. امام زمان(ع) وقتی که ظهور می کند جامعه ای می سازد که بطور خلاصه چند خصوصیت دارد... امام زمان(ع) جامعه اش را بر چند پایه بنا می کند. اولاً بر نابود کردن و قلع و قمع کردن ریشه های ظلم و طغیان... نه ظلم اقتصادی و نه ظلم سیاسی و نه ظلم فرهنگی و نه هیچ ستمی در آن جامعه دیگر وجود نخواهد داشت... دوم خصوصیت جامعه ایده آلی که امام زمان(ع) آن را می سازد بالارفتن سطح اندیشه انسان است هم اندیشه علمی انسان و هم اندیشه اسلامی انسان.

ابعاد انتظار فرج

قانع نشدن به وضع موجود و تلاش فزاینده و مستمر در انجام اعمال نیک و خیر یک بعد از انتظار است... امید به آینده ای روشن که در آن سرتاسر زندگی بشر را تفکر الهی فرا خواهد گرفت، بعد دیگر انتظار است... مردم ما باید روح انتظار را به تمام معنا در زندگی خود زنده کنند...

نقش انتظار فرج

انتظار فرج موجب بیداری ملت ها در برابر استکبار و دستیابی به وضع برتر می شود.

شباهت امام زمان(ع) به انبیاء و اوصیاء

بر طبق روایات زیادی که نقل شده است امام زمان(ع) از جهات بسیار فراوانی به انبیاء و اوصیاء الهی شباهت دارند. حتی در ضمن روایتی امام صادق(ع) می فرمایند: هیچ معجزه ای از معجزات انبیاء و اوصیاء نیست مگر اینکه خداوند تبارک و تعالی مثل آن را به دست قائم(ع) ظاهر می گرداند تا حجّت را بر دشمنان تمام کند. و همینطور در روایت دیگر می فرمایند: سنت های پیامبران و آنچه از غیبت ها برای آنها واقع شده است در قائم ما اهلبیت نیز به طور کامل واقع خواهد شد.

در اینجا برخی از شباهت های امام زمان(ع) به بعضی از انبیاء و ائمه(ع) اشاره می گردد.

شباهت به حضرت آدم(ع)

همانطور که خداوند حضرت آدم(ع) را خلیفه خود در زمین قرار داد و فرمود من در زمین خلیفه ای قرار می دهم. حضرت بقیّة الله(ع) را نیز وارث زمین ساخته و خلیفه خود قرار خواهم داد. امام صادق(ع) در تفسیر آیه خداوند وعده داده است به کسانی از شما که ایمان آورده و عمل صالح انجام دهند در زمین خلافت بخشد. فرمودند: او قائم ما و اصحابش است. و باز همانگونه که حضرت آدم(ع) زمین را با عبادت خدا زنده کرد قائم(ع) نیز زمین را با دین خدا و عبادت و عدالت و برپایی حدود الهی بعد از مردن آن به کفر و معصیت اهل آن زنده خواهد ساخت.

شباهت به نوح(ع)

حضرت نوح(ع) را به خاطر عمر طولانی شیخ الانبیاء می گویند، و امام عصر(ع) نیز به جهت عمر بسیار زیادی که خواهند داشت به شیخ الاوصیاء معروفند از حضرت صادق(ع) روایت شده است که حضرت نوح(ع) دو هزار و پانصد سال عمر کردند.

و امام زمان(ع) در نیمه شعبان سال دویست و پنجاه هجری متولد شده اند و تا زمانی که خداوند مصلحت بدانند زنده خواهند بود. در اشاره به این حقیقت حضرت سجاد(ع) می فرمایند: در قائم ما سنتی از سنت های نوح(ع) هست که آن طولانی بودن عمر ایشان است و همینطور که حضرت نوح(ع) زمین را از لوث وجود کفّار پاک کردند امام عصر(ع) نیز پس از ظهور زمین را از بی عدالتی و بدیها و آلودگیها پاک خواهند کرد و بالاخره همانطور که تخلّف از دستورات نوح و کشتی او سبب هلاک بود تخلّف از دستورات امام عصر(ع) نیز موجب هلاکت خواهد بود.

شباهت به حضرت ابراهیم(ع)

وقتی مردم از آیین حضرت ابراهیم(ع) سرباز زدند آن حضرت از آنها کناره گیری کردند، که آیات چهل و هشت و چهل و نه سوره مریم به این مسئله دلالت دارد. امام عصر(ع) نیز به جهت عدم آمادگی مردم و مصالح دیگری که خداوند عالم به آنهاست دو دوره غیبت در طول زندگی خود دارند و همانطور که حضرت ابراهیم(ع) خانه کعبه را بنا کرده و حجرالاسود را در جای خاص خود نصب کردند بر طبق روایتی از امام صادق(ع) چون امام زمان(ع) ظهور کنند مسجد الحرام و مقام ابراهیم را به همان جای اوّل و حدود اولی که داشته اند بر می گردانند.

شباهت به حضرت موسی(ع)

همانگونه که حمل و ولادت حضرت موسی(ع) به جهت خطری که از ناحیه فرعون متوجّه آن حضرت بود مخفیانه انجام گرفت به همان صورت حمل و تولد امام عصر(ع) به خاطر خطراتی که از طرف خلفای عباسی آن حضرت را تهدید می کرد در نهان واقع شد و حضرت موسی(ع) در دوران رسالتشان دو بار از مردم غایب شدند یکی از آنها رفتن از مصر به مدین بود که حدود بیست و هشت سال طول کشید و دوّمی غیبتی بود که در رفتن به میقات با پروردگار حدود چهل روز طول کشید به همین ترتیب امام زمان(ع) نیز در دوران امامتشان دو دوره غیبت دارند. امام صادق(ع) در این بار می فرمایند: در قائم ما سنتی از سنن موسی بن عمران هست وقتی راوی می پرسد آن چیست حضرت می فرمایند: مخفی بودن ولادت و غیبت از قوم.

شباهت به حضرت صالح(ع)

امام صادق(ع) می فرمایند: حضرت صالح(ع) مدتی از قوم خود غائب شد روزی که از آنها غائب شد میانسال و خوش هیکل بود. هنگامی که برگشت او را نشناختند و آنها به سه طایفه تقسیم شدند طایفه ای او را منکر شدند و طایفه ای دیگر در وی تردید کردند ولی دسته ای همچنان با ایمان و یقین او را پذیرفتند و از وی پیروی نمودند... همانا مَثَل قائم ما نیز مَثَل حضرت صالح(ع) است. یعنی مردم پس از ظهور آن حضرت به سه طایفه تقسیم خواهند شد. اهل یقین، اهل شک، منکران که آن حضرت با هر یک از این سه دسته آنچنان که شایسته است رفتار خواهد کرد تا حجّت بر همگان تمام شود.

شباهت به حضرت یعقوب(ع)

خداوند متعال پس از مدت زمان زیادی امور حضرت یعقوب(ع) را سر و سامان داد و پریشانی او را برطرف ساخت به همان صورت مصلحت الهی چنین اقتضاء کرده است که پریشانی امور حضرت ولی عصر(عج) را نیز بعد مدت زمان طولانی بدنبال ظهورشان سامان بخشد. حضرت یعقوب(ع) برای حضرت یوسف(ع) خیلی گریه می کردند. امام عصر(ع) نیز برای جدشان امام حسین(ع) خیلی گریه می کنند و در زیارت ناحیه در این باره می فرمایند به جای اشک برای تو خون گریه می کنم و بالاخره اینکه حضرت یعقوب(ع) منتظر فرج بودند به همین منوال حضرت مهدی(ع) نیز همواره منتظر فرج هستند.

شباهت به حضرت یوسف(ع)

همانطور که حضرت یوسف(ع) زیباترین اهل زمان خود بودند امام زمان(ع) زیباترین فرد عصر خویش اند و باز همانگونه حضرت یوسف(ع) مدت زیادی غایب شدند به گونه ای که وقتی برادران آن حضرت به مجلس او وارد شدند او را نشناختند ولی او همه آنها را شناخت به همین صورت دوره غیبت حضرت بقیّة الله(ع) بسیار طول خواهد کشید در عین حال در این مدت او در میان آنها راه می رود و آنان را می شناسد ولی آنها او را نمی شناسند. امام باقر(ع) در این باره می فرمایند: در صاحب الامر سنتی از سنتهای یوسف(ع) هست که همانا دوره غیبت اوست. بالاخره همانطور که کار حضرت یوسف(ع) یک شبه سامان یافت خدا کار حضرت مهدی(ع) را نیز در یک شب اصلاح خواهد کرد.

شباهت به حضرت خضر(ع)

مهمترین ویژگی حضرت خضر(ع) طولانی بودن عمر آن حضرت است که به اتفاق همه مسلمانان آن حضرت هنوز زنده هستند یکی از شباهتهای حضرت مهدی(ع) به حضرت خضر(ع) همین طولانی بودن عمر است. امام صادق(ع) در ضمن روایتی می فرمایند: بنده صالح خضر(ع) را خداوند عمر طولانی عنایت فرمود نه به خاطر نبوّتی که برایش تقدیر کرده باشد، یا کتابی بر او نازل کند، و نه بخاطر آیینی که شرایع دیگر را با آن نسخ نماید و نه برای امامتی که بندگان خود را به اقتدای او ملزم سازد... بلکه چون در علم خداوند تبارک و تعالی مقدر شده بود که عمر قائم(ع) در دوران غیبت طولانی خواهد شد (تا آنجا که بندگان او باور نخواهند کرد که فردی آن همه عمر کند) در نتیجه خداوند عمر حضرت خضر(ع) را طولانی ساخت تا برهانی باشد بر امکان طولانی بودن عمر حضرت قائم(ع)

شباهت به حضرت داود(ع)

خداوند حضرت داود(ع) را در زمین خلیفه قرار داد و فرمود: یا داود ای داود ما تو را خلیفه در زمین قرار دادیم. امام زمان(ع) هم خلیفه خداوند در روی زمین هستند لذا وقتی امام رضا(ع) به آن حضرت دعا می کنند با این تعبیر از او یاد می کنند. پروردگار از ولی و خلیفه خودت (امام زمان(ع)) [بلاها و گرفتاریها را]بر طرف کن گذشته از آن قضاوت و داوریهای حضرت مهدی(ع) همانند داوری حضرت داود(ع) خواهد بود یعنی به علم خود عمل خواهد کرد و بیّنه و شاهد از مدعی و طرفین دعوا درخواست نخواهد کرد.

شباهت به حضرت سلیمان(ع)

خداوند در زمانی که هنوز حضرت سلیمان(ع) بالغ نشده بود او را به نبوّت برگزید. امام جواد(ع) در این باره می فرمایند: خداوند تبارک و تعالی به داود(ع) وحی فرمود که سلیمان را خلیفه خود سازد در حالیکه وی در این حال کودکی بیش نبود. اعتقاد همه مسلمانان خداوند حضرت مهدی(ع) را در حالیکه بیش از پنج سال عمر نداشتند به امامت برگزیدند. از طرف دیگر حضرت سلیمان(ع) از خداوند حکومتی را درخواست کرد که تا آن زمان کسی چنان حکومتی نداشت. بر طبق روایات خداوند به حضرت قائم نیز حکومتی خواهد داد که برای احدی از اولین و آخرین (از نظر کمیت و کیفیت) چنان حکومتی نبوده است.

شباهت به حضرت یونس(ع)

در سیره حضرت یونس(ع) آمده است که یونس بن متی پس از دوره غیبتی که داشت به میان قوم خود در قیافه جوانی در سن پیری بازگشت. در همین زمینه اباصلت هِرَوی از امام رضا(ع) سؤال می کنند که حضرت مهدی(ع) با چه خصوصیات و شمایلی ظهور خواهند کرد؟ حضرت رضا(ع) در جواب می فرمایند: نشانه قائم ما این است که در سن یک پیرمرد و به صورت یک جوان است به طوری که هرکس آن حضرت را ببیند او را چهل ساله یا کمتر می پندارد. امام باقر(ع) در روایتی می فرمایند: شباهت قائم آل محمد(ص) به یونس بن متی این است که پس از غیبت در قیافه جوانی به سوی قوم خود بر می گردد.

شباهت به حضرت محمّد(ص)

در توصیف شباهت های حضرت مهدی(ع) به پیامبر اکرم(ص) روایات زیادی از اهلبیت(ع) وارد شده است از جمله پیامبر اکرم(ص) در این باره می فرمایند: مهدی از فرزندان من است نام او نام من، کنیه او کنیه من است، او شبیه ترین مردم بر من از جهت سیمای ظاهری و صفات باطنی است. و در مورد دیگری می فرمایند: نهمین نفر از [جانشینان من [قائم اهل بیت من و مهدی امّت من است که در رفتار و گفتار و کردار شبیه ترین مردم به من است.

محمد بن مسلم می گوید: روزی خدمت امام باقر(ع) رسیدم تا درباره قائم آل محمد سؤالاتی را از آن حضرت بپرسم پیش از آن که من سؤالی کنم حضرت فرمودند: محمد بن مسلم در قائم آل محمد پنج شباهت از شباهت پیامبران هست. شباهتی که به یونس دارد غیبت اوست که بعد از پیری به صورت جوانی به قوم خود بر می گردد. شباهت او به یوسف غیبت و پنهانی او از خواص خود و مردم است... شباهتی که به موسی دارد ترس ممتد او از مردم و غیبت طولانی و مخفی بودن ولادتش است. مشباهتی که به عیسی دارد اختلافی است که مردم درباره او دارند زیرا جماعتی گفتند او متولد نشده و عده ای گفتند او مرده و گروهی گفتند او را کشتند و به دار آویختند. اما شباهتش به حضرت محمد(ص) قیام به شمشیر و از بین بردن جباران و گردنکشان است.

شباهت به حضرت علی(ع)

یکی از صفات بسیار بارز حضرت علی بن ابیطالب(ع) ساده زیستی و زهد و قناعت ایشان است که در اوج حکومت خود به قرصی نانِ جوین اکتفا کرده بود و لباسی که می پوشید چهاردرهم بیشتر قیمت نداشت. امام رضا(ع) در توصیف نوع زندگی حضرت مهدی(ع) پس از ظهور و تشکیل حکومت جهانی می فرمایند: لباس قائم(عج) چیزی جز پارچه خشن نیست و غذایش نیز تنها یک غذای ساده و بی اهمیت است. باز در این باره امام صادق(ع) به عثمان بن حماد می فرمایند: هنگامی که قائم ما قیام کند نظیر لباس حضرت علی(ع) را می پوشد و از خط و مشی او پیروی می نماید.

شباهت به حضرت سجاد(ع)

حضرت سجاد(ع) را به جهت عبادات زیادی که داشته اند «زین العابدین» و «سیدالعابدین» می نامند یکی از کنیزان آن حضرت در توصیف روزه ها و عبادتهای شبانه آن حضرت می گوید: هیچ گاه در روز برایش غذا نبردم و هیچ شبی برای آن حضرت رختخوابی پهن نکردم.

این جمله کنایه از آن دارد که حضرت سجاد(ع) اغلب روزها را به روزه و شب ها را به شب زنده داری و عبادت می گذراند. در زمینه توصیف عبادات حضرت مهدی(ع) نیز روایات زیادی نقل شده است از جمله امام کاظم(ع) می فرمایند: پدرم فدای آن کس که شب هایش را در حال سجده و رکوع به درگاه خداوند متعال و شب زنده داری خواهد گذراند.

شباهت به حضرت امام صادق(ع)

بارزترین صفت امام صادق(ع) کثرت علم و کمک به گسترش آن و بیان احکام الهی برای مردم است به گونه ای که در رشته های مختلف علمی حدود چهار هزار نفر از آن حضرت روایت ها نقل کرده اند. با این همه خود امام صادق(ع) می فرمایند: علم و دانش بیست و هفت حرف است و همه آنچه پیامبران آورده اند تنها دو حرف آن است و مردم تاکنون جز با آن دو حرف با بخشهای دیگر علوم آشنایی ندارند. هنگامی که قائم ما قیام کند بیست و پنج حرف دیگر را آشکار خواهد ساخت و آن را در بین مردم رواج خواهد داد. و احکام شرعی جدیدی را که تا به آن روز چنان احکامی سابقه ندارد به اجرا درخواهد آورد.

ت: شباهت به حضرت امام حسین(ع)

از جمله شباهتهای امام زمان(ع) به حضرت سیدالشهداء(ع) تلاش در احیای امر به معروف و نهی از منکر است، طبق یکی از سخنان امام حسین(ع) هدف از قیام آن حضرت در نهضت عظیم عاشورا عملی ساختن اصل امر به معروف و نهی از منکر است و امام حسین(ع) دست بیعت به طاغوت زمان خود ندادند، امام عصر(ع) هم غایب شدند تا بیعت هیچ طاغوتی در گردن آن حضرت نباشد. امام حسین(ع) قیام خود را از مکه شروع کردند و به مردم فرمودند: هرکس جان خود را در راه خدا می بخشد و خود را برای لقای حقّ آماده کرده است با ما بیاید. بر طبق روایت امام باقر(ع): حضرت مهدی(ع) از مکه ظهور می کند و به مردم می فرماید: ای مردم ما از خداوند یاری می خواهیم هرکه می خواهد ما را اجابت کند.

علل غیبت و طولانی شدن آن

با بررسی مجموعه روایاتی که از معصومین(ع) رسیده است، مهم ترین دلایل غیبت را می توان چنین برشمرد:

الف: غیبت، سرّی نهان دارد

در تعدادی از روایات از تصریح به علت غیبت خودداری شده است. عبداللّه بن فضل هاشمی از حضرت صادق(ع) شنیدند که آن حضرت فرمودند: صاحب الامر غیبتی دارند که ناچار از آن هستند... به آن حضرت عرض کردم: یابن رسول اللّه(ص) چرا قائم(ع) غیبت می کنند؟ امام صادق(ع) در جواب فرمودند: به علتی که ما اجازه نداریم آن را آشکار کنیم. دوباره عرض کردم: چه حکمتی در غیبت او هست؟ فرمودند: همان حکمتی که در غیبت سفیران و حجت های پیش از او بوده است، حکمت غیبت قائم(ع) ظاهر نمی شود مگر پس از ظهورشان... ای پسر فضل موضوع غیبت سرّی از اسرار خداست چون خدا را حکیم می دانیم باید اعتراف کنیم همه کارهایش از روی حکمت صادر می شود گرچه تفصیلش برای ما مجهول باشد.

ب: امتحان و آزمایش مردم

بر اساس سنت های الهی، غیبت امام عصر(ع) در آخرالزمان، یکی از بسترهای مهم امتحان به حساب می آید. در حدیثی جابر بن عبداللّه انصاری از پیامبر اکرم(ص) می پرسند: یا رسول اللّه(ص) آیا برای فرزندتان امام مهدی(ع) غیبتی هست؟ حضرت می فرمایند: آری به خدا سوگند، چنین دوره ای برای قائم ما هست تا بدین وسیله، خداوند مؤمنان را خالص ساخته، و کافران را به جزای اعمالشان برساند.

یکی از یاران امام باقر(ع) هم به آن حضرت عرض می کنند: فرج شما کی خواهد رسید؟ امام(ع) می فرمایند: هیهات هیهات فرج تا وقتی که شما تصفیه نشوید و افراد آلوده از پاک جدا نشوند، واقع نخواهد شد.

ج: حفظ وجود امام معصوم(ع)

پیامبر گرامی اسلام(ص) و ائمه اطهار(ع) بشارت ظهور حضرت مهدی(ع) و برچیده شدن بساط جور را داده بودند و دشمنان حقیقت نیز در صدد بودند تا آن حضرت را به شهادت برسانند. با اینکه تلاش هایی در این راستا به انجام رساندند اما لطف الهی همواره نگهبان حضرتش بوده است.

پیامبر اکرم(ص) در این باره می فرمایند: فرزندم مهدی(ع) ناگزیر از غیبت هستند. سؤال شد: برای چه غائب می شوند؟ فرمودند: چون اگر غائب نشوند خطر جانی آن حضرت را تهدید می کند.

د: بیعت نکردن با طاغوت ها

امام صادق(ع) می فرمایند: از این رو قائم آل محمد(ص) در دوره غیبت به سر می برند که در هنگام ظهور و قیام مسلحانه، بیعت و عهد و پیمان کسی بر عهده خود نداشته باشند.

حضرت ولی عصر(ع) نیز در نامه ای به اسحاق بن یعقوب نوشته اند: هیچ یک از پدران من نبودند مگر آنکه بیعت [ولو ظاهری] طاغوتی را در عهده خود داشتند اما من وقتی که قیام می کنم بیعت احدی از طاغوتهای زمانه را در گردن نخواهم داشت.

ه: ناسپاسی از نعمت امامت

سپاسگزاری از نعمت های الهی باعث فراوانی و ناسپاسی سبب زوال نعمت هاست. قرآن کریم در این باره می فرماید: خداوند نعمتی را که به قومی داد، از آنها باز پس نمی گیرد مگر اینکه خود آنها از نظر درونی تغییر پیدا کنند (شایستگی داشتن آن نعمت را از دست بدهند)

امام معصوم یکی از نعمت های بزرگ الهی به جوامع بشری است تا آنها را به سر منزل سعادت برسانند. وقتی جامعه قدردان این نعمت نباشد، زمینه ناخشنودی خدا فراهم می شود. امام باقر(ع) می فرمایند: وقتی خداوند از بندگانش خشمگین شد [به واسطه اعمال آنها] ما اهلبیت را از مجاورت با آنها دور می سازد.

و: نبودن یاران خالص

وجود یارانی فداکار، شجاع و باایمان زمینه ساز حضور آن حضرت بوده و هست. امام کاظم(ع) به یکی از یاران خود می فرمایند: من به تو سخنی را می گویم که پدران من نیز پیش از من آن را بارها گفته اند و آن اینکه اگر در میان شما به تعداد افرادی که در جنگ بدر [پیامبر(ص) را یاری کردند] بودند قیام کننده ما [اهلبیت(ع)] قیام می کرد. از این سخن و نظایر آن معلوم می شود یکی از علل غیبت و عدم ظهور حضرت مهدی(ع) نبودن یاران مخلص در حدّ لازم است.

ز: همدل نبودن شیعیان در ولایت

پراکندگی در بین شیعیان از موانع ظهور است. امام زمان(ع) در ضمن نامه ای می فرمایند: اگر شیعیان ما (که خداوند بر توفیقاتشان بیفزاید) در راه ایفای پیمانی که بر دوش دارند همدل می شدند به فیض ملاقات ما نائل می شدند و ملاقات ما به تأخیر نمی افتاد و سعادت دیدار ما زودتر نصیب آنها می شد دیداری که بر مبنای شناخت و صداقتی راستین از آنان نسبت به ماست.

ح: پیروی از سنت پیامبران

حنان بن سدیر به نقل از پدرش از امام صادق(ع) نقل می کند که آن حضرت فرمودند: قائم ما غیبتی دارند که مدت آن طولانی خواهد بود. راوی پرسید: یابن رسول اللّه علت آن چیست؟ امام فرمودند: خداوند نمی خواهد این امر انجام شود مگر اینکه تمام سنت هایی را که پیامبران در غیبت هایشان داشته اند در این غیبت قرار دهد. همان گونه که در قرآن کریم آمده است: سنت های گذشتگان در مورد شما جمع خواهد شد.

ط: ستم به اهلبیت(ع)

علی بن ابیطالب(ع) به مناسبتی به توصیف وقایع و پیشامدهای دوران غیبت امام زمان(ع) پرداخته، می فرمایند: تحیر و سرگردانی دوران غیبت قائم ما شبیه تَحَیُّر و سرگردانی قوم حضرت موسی(ع) خواهد بود و بلکه تحیر و سرگردانی شما مردم در دوره غیبت صاحب الامر(ع) چندین برابر قوم موسی خواهد بود و این پیشامدها در اثر ظلم و ستم هایی که بعدها به فرزندان من روا خواهید داشت به شما روی خواهد آورد.

در جای دیگر می فرمایند: خداوند به زودی مردم را به خاطر ظلم و ستم ها و زیاده رویهایی که در حق خود انجام می دهند از دیدن حجت الهی محروم خواهد ساخت.

ی: گناهان و اعمال ناشایست

ارتکاب معاصی شایستگی هم نشینی با معصومین(ع) را از انسان می گیرد. امام عصر(ع) در توقیعی به شیخ مفید(ره) می نویسند:

آنچه ما را از مردم پوشیده داشته است جز اعمال ناپسند و نکوهیده ای که از آنها صادر می شود و ما آن را برای آنان نمی پسندیم، چیز دیگری نیست.

فرمایشات امام زمان(ع)

حق با اهلبیت(ع) است

باید بدانند که حق با ما و در نزد ماست اگر کسی غیر از ما (اهلبیت) چنین ادعایی بکند او دروغگوست.

راه کسب معرفت

جز از طریق ما اهلبیت بدنبال معارف رفتن مساوی با انکار ماست.

اثر دوری از اهلبیت(ع)

هرکسی که ما (خاندان پیامبر) از او بیزاری جوئیم خداوند و فرشتگان الهی و پیامبران و اولیاء الهی نیز از او بیزار و روی گردان خواهند بود.

فایده حجت خدا

من برای اهل زمین مایع آرامش و امنیت هستم به همان صورتی که ستارگان برای اهل آسمان ها مایع آرامش و امنیت اند.

تکلیف مردم در دوران غیبت

وقتی از آنحضرت سؤال می شود که در دوران غیبت وقتی حوادثی پیش می آید جهت انجام تکلیف و یا شناخت آن به چه کسانی رجوع کنیم حضرت می فرمایند: در رویدادهای تازه ای که به شما پیش خواهد آمد به راویان احادیث ما (فقهاء و مجتهدان) رجوع کنید چرا که آنان حجت من بر شما و من حجّت خدا بر آنهایم.

اطلاع امام(ع) به احوال شیعیان

ما بر همه اعمال و اخبار و احوال شما آگاهیم. هیچ امری از اوضاع و احوال تان بر ما پوشیده نمی ماند.

امام(ع) همیشه به یاد شیعیان است

ما در هیچ شرایطی از رسیدگی بر وضع شما کوتاهی نکرده همواره به یادتان هستیم اگر غیر این بود مصیبت ها و مشکلات پی در پی شما را در میان می گرفت و دشمنان شما را نابود می ساختند.

زمان ظهور

موقع ظهور فرج بستگی به اراده خداوند دارد. کسانی که از پیش خود برای آن وقت خاصّی را تعیین می کنند دروغگویند.

وظیفه مردم در زمان غیبت

هر یک از شما باید به گونه ای عمل کند که کارهایش او را به محبّت و دوستی ما نزدیک سازد و از تمام اموری که موجب ناراحتی و خشم ماست دوری گزیند.

علت تأخیر ظهور

اگر شیعیان ما (که خداوند توفیق طاعتشان بدهد) در راه انجام پیمانی که بر دوش دارند با یکدیگر همدل می شدند مبارکی و سعادت ملاقات ما با آنها به تأخیر نمی افتاد و سعادت دیدار ما زودتر نصیب شان می شد.

لزوم دعا برای تعجیل فرج

برای زود واقع شدن فرج بسیار دعا کنید همانا فرج شما در همان است.

هدفداری آفرینش

خداوند متعال مردم را بیهوده نیافریده و آنها را بعد از خلق کردن به سر خود رها نساخته است.

جوینده یابنده است

ای انسان اگر خواستار هدایت باشی ارشاد خواهی شد و اگر جستجو کنی پیدا خواهی کرد.

اهمیّت نماز

هیچ چیزی همانند نماز بینی شیطان را به خاک نمی مالد پس نماز بخوان و بینی شیطان را به خاک بمال.

پناه بر خدا از

پناه می برم به خدا از نابینایی پس از بینایی و از گمراهی پس از هدایت و از رفتارهای هلاکت بار و فتنه های نابودکننده.

انکار امام زمان(ع)

میان خداوند متعال و بندگانش قرابت و خویشاوندی نیست هرکس که وجود مرا انکار نماید او از ما نیست و راه او راه پسر نوح است.

زمین از حجت خالی نخواهد بود

زمین هرگز بدون حجّت الهی نیست منتهی به جهت مصالحی گاهی حجّت الهی آشکار و گاهی در نهان است.

فاطمه(س) الگوی من است

دختر پیامبر اکرم(ص) الگو و سرمشق من است.

مهدی(ع) کیست

منم آخرین حجّت از حجت های خداوند در روی زمین، منم انتقام گیرنده از دشمنان خدا.

منم مهدی، منم قائم، منم آن انسانی که زمین را از قسط و عدل پر می کند همانگونه که از ظلم و ستم لبریز شده باشد.

وقت آشکار شدن حق

موقعی که خداوند متعال به ما اجازه سخن گفتن با مردم را بدهد، ناحق آشکار گشته باطل نابود خواهد گشت.

ستمگران گمان می کنند که حجّت الهی از بین رفته است، اگر خداوند به ما اجازه سخن گفتن عنایت کند همه شک و تردیدها از بین می رود.

آن روزی که خداوند به ما اجازه دهد و منع خود را از ظاهر شدن ما بردارد و حق را در زیباترین چهره ها و روشن ترین نشانه ها و واضح ترین دلیل ها برای مردم نشان خواهیم داد.

فرازهایی از دعاها و زیارتهای امام زمان(عج)

در مجموعه ارزشمند متون روایتی و حدیثی معتبر، دعاها و زیارات زیادی از حضرت مهدی(ع) نقل شده است که در ضمن هر یک از آنها معارف بسیار والایی مورد اشاره قرار می گیرد و در طول تاریخ با هدف گردآوری بخشی از این ادعیه تألیفات کوچک و بزرگی با عنوان «صحیفة المهدی(ع)» تدوین شده است. در این قسمت بخش هایی از برخی از این دعاها جهت آشنایی بیشتر با این گنجینه های عظیم و گرانقدر معرفتی ارائه می گردد.

تسبیح و تنزیه خداوند

پاک و منزه است خداوند به اندازه مخلوقاتش، پاک و منزه است خداوند تا آن گاه که خشنود گردد. پاک و منزه است خداوند به تعداد موجوداتش، پاک و منزه است خداوند به مقدار وزن عرش. حمد و سپاس مخصوص اوست به همان مقدار که بیان شد (یعنی به همان صورت که به تنزیه و تسبیح حدّی نمی توان قائل شد حمد و سپاس او هم بی نهایت است)

درود و صلوات به پیامبر اکرم(ص)

پروردگارا بر محمد(ص) برترین فرستاده ات و آخرین پیامبران و حجت به حق الهی درود فرست، کسی که در عالم میثاق و ذرّ برگزیده شده است و از هر آفت و عیبی منزه و پاک است. بر او که امید نجات و شفاعت به اوست و دین خدا بر او واگذار گشته است. بار پروردگارا بنیان او را والا و دلیل و برهانش را محکم و حجّتش را روشن و درجه و منزلتش را بلند و نورش را درخشان گردان.

درود بر اهلبیت(ع)

خداوند درود فرست بر محمّد مصطفی(ص) و علی مرتضی(ع) و فاطمه زهرا(س) و حسن راضی به قضایت و به حسین پاک و برگزیده و به تمام اوصیا و جانشینان بر حقّ پیامبر اکرم(ص)؛ آنها که چراغ های روشنگر تاریکی ها و نشانه های هدایت و پرتوهای تقوا و پرهیزگاری و ریسمان و دستگیره های محکم هدایت و راه مستقیم نجات و رستگاری اند.

دعا برای رفع غصه ها

ای نور، ای تدبیر کننده امور، ای برانگزاننده ساکنان قبور، بر محمد(ص) و خاندان پاکش درود فرست و برای من و شیعیانم در مقابل سختی ها و مشکلات گشایش و در مقابل غصه و اندوه ها رهایی و راحتی عطا فرما و راه را بر ما وسیع گردان و هرآنچه را که موجب گشایش در کار ماست بر ما عنایت کن و ای بزرگوار و کریم بنده نواز، آنچه که تو شایسته آنی بر ما انجام ده.

طلب آمرزش گناهان

پروردگارا، اگر عصیان و کوتاهی از من سر زده است، در بهترین امور در نزد تو، یعنی ایمان به تو اعتقاد به عدم وجود شریک و فرزند برای مطیع و فرمانبردارت هستم. البته این امر منتی است که تو بر من داری نه من بر تو منتی داشته باشم. بارالها، کوتاهی ها و نافرمانی های من هرگز بخاطر تکذیب تو یا خروج از ساحت عبودیت و بندگیت و یا انکار ربوبیّت تو نبوده است. [لذا] اگر مرا در مقابل کوتاهیهایم عذاب کنی ستمگر نیستی و اگر هم مرا مشمول رحمت خود ساخته، بیامرزی تو بخشنده و کریمی [از تو غیر این انتظاری نیست]

دعا برای ظهور

پرورگارا... آن گاه که بر من اجازه ظهور دادی مرا با لشگریانت یاری کن و هرکسی را که به جهت یاری دین تو با من همراهی کند و به جهاد برخیزد، تأیید بفرما و مرا و آنان را در مواجهه با دشمنان و بدخواهان یاری کن و مرا در برپاداشتن احکامت موفق بدار و بر تمام کسانی که حدود احکام تو را زیرپا می گذارند، پیروز ساز و حق را پیروز و باطل را نابود بگردان، زیرا باطل از بین رفتنی است.

دعا برای دوره غیبت

پروردگارا مرا در دین خودت ثابت قدم نگه دار و به طاعت و عبادتت مشغول ساز و دلم را برای ولی امرت نرم و مهربان کن و از آنچه که مخلوقاتت را با آن آزموده ای (آزمایش سخت) معاف بدار و مرا در اطاعت و پیروی از ولیّ امر که او را از مردم نهان ساخته ای و او به اذن تو غائب شده و همواره در انتظار امر ظهور تو به سر می برد، ثابت قدم کن.

دعا برای اصحاب و شیعیان

پروردگارا... به شیعیان و یارانم آنچه را که موجب خوشحالی آنها می شود و به یاری و پشتیبانیشان می افزاید، عنایت کن و ایشان را در حفاظ امن خود قرار بده، به حق رحمت بی منتهایت ای مهربان ترین مهربانان.

زیارت مخصوص برای امیرالمؤمنین(ع) از حضرت مهدی(عج)

سلام بر شاخسار نبوی و درخت تنومند و شکوفای هاشمی که بارور به نبوت و شاداب و سرسبز به امامت است. ای مولای من ای امیرالمؤمنین امروز که روز یکشنبه است و آن مخصوص تو و منسوب به نام توست، من در چنین روزی مهمان و پناهنده توام؛ پس ای سرور و مولای من مرا بپذیر و پناهم ده؛ زیرا تو کریمی و مهمان نوازی را دوست داری و بر پناه دادن بندگان خدا مأموری.

امام مهدی(ع) در آیینه ادبیات

الف: شعر

ای که در حُسن کسی همسر و همتای تو نیست	جلوه ماه فلک چون رخ زیبای تو نیست
سرو افراخته چون قامت رعنای تو نیست	کیست آن کو به جهان واله و شیدای تو نیست
گرچه پنهان نظر روی نکوی تو بود	چشم ارباب بصیرت همه سوی تو بود
آتش عشق تو در سینه نهفتن تا کی؟	همه شب از غم هجر تو نخفتن تا کی؟
طعنه زاغیار تو ای یار شنفتن تا کی؟	روی نادیده و اوصاف تو گفتن تا کی؟
چهره بگشای که رخسار تو دیدن دارد	سخن از لعل تو ای دوست شنیدن دارد

غلامرضا قدسی مشهدی

ماه شعبان می رسد

مژده ای دل دادگان کان راحت جان می رسد	جان برافشانید مشتاقان که جانان می رسد
مژده مهجوران که طی شد دور و صبر و انتظار	صبح وصل اینک بِرغمِ شام هجران می رسد
مژده محرومان که می آید، همایون طلعتی	کز جمالش رنج و درد و غم به پایان می رسد
مژده ای لب تشنگان رشحه ابر کَرم	اینک آن ینبوع عذب آب حیوان می رسد
شاد باشید ای گرفتاران غرقاب بلا	زانکه نوح اینک پی تسخیر توفان می رسد
دردمندان بر شما این درد و محنت نوش باد	کز نگاهی دردتان اینک به درمان می رسد
تهنیت گویان و پاکوبان برافشانید دست	آرزومندان که اینک ماه شعبان می رسد

محمود شاهرخی(جذبه)

سبزترین فصل

زجاده های خطر بوی یاس می آید	کسی از آنسوی مرز محال می آید
صدای کیست؟ خدایا درست می شنوم؟	دوباره بوی صدای بلال می آید
مشام جنگل آتش گرفته می سوزد	که بوی سوختن از یک نهال می آید
زبس فرشته به تشییع لاله آمد و رفت	صدای مبهم برخورد بال می آید
مپرس از دل خود: لاله ها چرا رفتند	که بوی کافران از این سؤال می آید
بیا و راست بگو، چیست مذهبت ای عشق	که خون لاله به چشمت حلال می آید؟
به لحظه لحظه این روزهای سرخ قسم	که بوی سبزترین فصل سال می آید

قیصر امین پور

میلاد

دلم با نور امّید است امشب	زغم دامن فراچیده است امشب
بشارت باد چاووش سحر را	شب میلاد خورشید است امشب

اکبر بهداروند

الفت دیدار

ما حلقه اگر بر در مقصود زدیم	از بندگیِ حضرت معبود زدیم
این الفت ما به دوست، امروزی نیست	یک عمر دم از مهدی موعود زدیم

محمدعلی مجاهدی(پروانه

آدینه موعود

سحر شد یار بی همتا نیامد	یگانه منجی دلها نیامد
نهاد آدینه را موعود دیدار	دوصد آدینه رفت امّا نیامد

عبدالرحیم سعیدراد

وصل تو

ای دوست به وصل تو رسیدن مشکل	پا از سر کوی تو کشیدن مشکل
سردادن و وصل تو خریدن آسان	جان دادن و روی تو ندیدن مشکل

الهی قمشه ای

سرمنزل معشوق

گل بی گِل روی تو تبسم نکند	بی عشق تو بلبل ترنّم نکند
آن دل که سر سوزنی از عشق تو یافت	سر منزل معشوق دگر گم نکند

تو باز

بیا تا عمر خارستان، سرآید	دوباره گل زهر بستان، برآید
بیا و آن خنجر ابروی برکش	کژی را خنجر کین، در جگر کش
بیا و آن چشم آهو وش به ما کن	غزال بندی دل را رها کن
بیا و در مقدمت جوید سر من	زمن هم گر تو خواهی، سر بیفکن
بیا مردن نه چندان خود فزونست	از این حالت که هجرت، کنونست
خوشا آن سر که در پای تو افتد	به پیش سرو بالای تو افتد
تو بازا هرچه خواهی، خود همان کن	مرا آواره آخر زمان کن
اگر جرم است صبر و دوستاری	مرا اوّل بکش، گر دوست داری

علی موسوی گرمارودی

مهدی امام منتظر نوباوه خیرالبشر	خلق دو عالم سر به سر بر خوان احسانش نگین
مهر از ضیائش ذرّه ای، بدر از عطایش بدره ای	دریا زجودش قطره ای گردون زکِشش خوشه چین
مرآت ذات کبریا مشکوة انوار هدی	منظور بعثت انبیاء مقصود خلق عالمین
امرش قضا حکمش قدر حبّش جنان بغضش سقر	خاک رهش زیبد اگر بر طرّه ساید حور عین
دانند قرآن سر به سر بابی زمدحش مختصر	اصحاب علم و معرفت ارباب ایمان و یقین
سلطان دین، شاه زمن مالک رقاب مرد و زن	دارد به امر ذوالمنن روی زمین زیر نگین
ذاتش به امر دادگر شد منبع فیض بشر	خیل ملائک سر به سر در بند الطافش رهین
گر نه وجود اقدسش ظاهر شدی اندر جهان	کامل نگشتی دین حقّ از امروز تا روز پسین
ایزد به نامش زد رقم منشور ختم الاوصیاء	چونانکه جدّ امجدش گردید ختم المرسلین

امام خمینی(ره)

منقبت حضرت صاحب الامر(ع)

تبسّم تو اگر پای در میانه نهد	چمن دگر نکشد بی حساب خنده گل
به غیبت تو چنان قحط سال کام دلست	که عندلیب نشد کامیاب خنده گل
بیا به خنده ده آب چمن که بی تو نماند	ترشّح مژه ای در سحاب خنده گل
زهجر روی تو گل در چمن نمی شکفد	بیا بیا و بر افکن نقاب خنده گل
ندیده چشم خرد در بهار شادابی	به غیر لعل تو حاضر جواب خنده گل
بهار معجزه شاداب از تبسّم تست	چنانکه چهره گلشن زآب خنده گل
رواج سکّه دولت زیُمن نام تو باد	چنانکه رونق گلشن زتاب خنده گل

فیاض لاهیجی

در نعمت امام غائب

ای مدنی برقع و مکی نقاب	سایه نشین چند بود آفتاب
گر مهی از مهر تو موئی بیار	ور گلی از باغ تو بوئی بیار
منتظران را به لب آمد نفس	ای زتو فریاد به فریادرس
ملک بر آوای و جان تازه کن	هر دو جهان را پرآوازه کن
سکّه تو زن تا امراکم زنند	خطبه تو کن تا خطبا دم زنند
ما همه حمیم بیا جان تو باش	ما همه موریم سلیمان تو باش
از تو یکی پرده برانداختن	وز دو جهان خرقه در انداختن
مغز نظامی که خبر جوی تست	زنده دل از غالیه بوی توست

نظامی گنجوی

از نیام غیبتت بیرون در

ای به دستت تیغ تیز ذوالفقار	سبزپوش سرزمین انتظار
وارث محراب و خون صبحگاه	انعکاس ناله های قعر چاه
وارث دروازه های نیم سوز	گریه های صبح و شام و نیم روز
بی فروغت روزهامان تیره ماند	چشم ها بر آستان ات خیر ماند
با حسین از کربلا آغاز کن	عقده های شیعیان را باز کن
چشم ها را رخصت پرواز ده	بار دیگر عشق را آواز ده
تیغ قهر و انتقام کبریا	از نیام غیبتت بیرون درآ
بعد عمری انتظار انتظار	در بقیع سینه هامان پاگذار

دلاور جعفری

غم مخور ایام هجران رو به پایان می رود	پرده از رخسار آن سرو خرامان می رود
وعده دیدار نزدیک است یاران مژده باد	روز وصلش می رسد ایام هجران می رود

امام خمینی(ره)

ب: نثر

ـ... مهدی یادگار پیامبران، خلاصه ابراهیم، عصاره محمّد، و زنده کننده سنت هاست. نیمه شعبان، مطلع خورشید فروزان مهدی در ظلمتِ تاریخ است. پیروان قائم آل محمّد همچون او اهل قیام و انقلابند. مهدی(عج) کعبه مقصود و قبله موعود امّتهاست.

غیبت کبری دوره آزمایش منتظرانِ راستین حضرت مهدی(ع) است. وقتی نیمه شعبان می رسد گلواژه های انتظار، ظهور، فرج، حکومت جهانی، قسط و عدل، دیدار و مهدی می شکفد. نیمه شعبان، عید منتظران وراثت زمین برای مستضعفان و شکست سلطه های جباران است. نیمه شعبان افروختن چراغ شوق در دل شیعیان و امید دادن به محرومان است.

ـ از عمق ناپیدای مظلومیّت ما، صدایی آمدنت را وعده می داد. صدا را، عدل خداوندی صلابت می بخشید و مهرِ ربانی گرما می داد و ما هرچه استقامت، از این صدا گرفتیم و هرچه تحمّل، از این نوا دریافتیم در زیر سهمگین ترین پنجه های شکنجه تاب می آوردیم که شکنج زلف تو را می دیدیم در کشاکش تازیانه ها و چکاچک شمشیرها برق نگاه تو تابمان می داد و صدای گامهای آمدنت توانمان می بخشد. رایحه ات که مژده حضور تو را بر دوش می کشید مرهمی بر زخمهای نو به نومان بود و جبر جانهای شکسته مان. دردها همه از آن رو تاب آوردنی بود که تو آمدنی بودی. تحمّل شدائد از آن رو شدنی بود که ظهورت شدنی بود و به تحقق پیوستنی.

ـ آقای ما، امام ما، عشق ما

همه در انتظار توایم، بیا که عشّاق زیر سقف خیمه اسلام در میان شقایق و آلاله، با صفا و بی ریا، همچون آب در پی چشمه سار نورانی ولایت، حدیث «عَجِّل عَلی ظُهُورِک» را تلاوت می کنند، بیا و با طلوعت جهان را در حیرت نور بیفشان... بیا و سقف خیمه انتظار را بشکاف و دریچه های ملکوتی دیدار را برایمان بگشای.

نیّره نجّار ششکلانی

ـ گفتند می آیی: گفتند روزی از راه می آیی و آنقدر گفتند و گفتند که من تو را در آمدن خلاصه کردم. تو را مثل یک راز توی نقاشیهای کودکانه خود کشیدم. تو را مثل یک آواز برای تمام عروسکهایم خواندم. تو را لابلای همه آدم های اطرافم جستم.

ـ... ما پیروان راه هزاران ساله انبیا هستیم و به عهد ازلی خویش با آفریدگار متعال لبیک گفته ایم و برای تحقق آن عصر موعود، عصر عدالت و حاکمیت احکام خدا، قیام کرده ایم تا راه تاریخ را به سوی نور بگشاییم و اگر چشم دل باشد خواهد دید که این راه با بال های ملایک فرش شده است. رایحه ظهور موعود، دل شیفتگان حق را بی تاب کرده و آنان را به صحنه حضور کشانده است. اما مهدی جان! این قرن قرنی است که حق در کره زمین به حاکمیت خواهد رسید آینده در انتظار توست... در میان بیدار دلان سراسر کوه ارض هستند بسا دلدادگانی که به خیل منتظران موعود پیوسته اند. منتظران موعود اهل مبارزه اند و می دانند خلوص عشق موحدین جز به ظهور کامل نفرت از مشرکین و منافقین مُیسّر نخواهد شد. اما از آن فراتر اهل ولایت و اطاعتند و انتظار می کشند تا فرمان چه در رسد...

شهید مرتضی آوینی

ـ... او می آید مثل آفتاب صلوة ظهر، که هیچ ابری جلودار او نیست. در برق نگاهش رازهای پنهان آشکار است. سخاوتی بالاتر از ابر از انگشتان او می تراود، بالاتر از آسمان، آشکارتر از خورشید. ظهور می کند که: خورشید جرقه ای است برافروخته از شعله های نگاهش. او می آید؛ از افق های مبهم و نامعلوم، از خدا آباد شهر نور، تب ظهورش، به تکبیر نمازهایمان تابیده است؛ غریو مرگ بر شیطان و شیطان بزرگ، بر لبه شمشیر بوسه می زند. او می آید.

صمیمی تر از باران در فصل ترک خوردن زمین های بایر، در اشتیاق وصلت باغ با جویبار... چشم به راه باش که زمان نزول آیه رحمت چندان نخواهد پایید. به یک چشم به هم زدن ام القری را ستاره باران می کند. سیاهی شب را از دامن سپیده بر می دارد.

ـ... بعثت فرود آمدن نور است در طبیعت. غدیر، تداوم حکومت نور است در زمین. عاشورا، ذبح عظیم است برای نجات دادنِ حکومت نور. و مهدی، انفجار نور است در استغراق ظلمت. هرچه جهان ظلمانی تر گردد و تاریک شود، طلب روشنایی لازمتر و محسوس تر خواهد شد. هنگامی که آفاق را ظلمت فرا گیرد نور شناسان نور طلب به پا می خیزند و به بیداری جامعه و آماده سازی یاران مهدی دست می یازند، تا همه در جستجوی خاور انوار برآیند و تا به طلب «طلعت رشیده» و «غرّه حمیده» بشتابند، و تا دست نیاز به درگاه خدای بی نیاز بردارند و آن ذخیره الهی و منجی نهایی را بطلبد... و روزی امواج این واقعه بزرگ در جام خورشید خواهد ریخت و نسیم ها از کران تا کران دشت ها و آبادی ها بر فضای چنان دولتی خواهد وزید.

استاد محمدرضا حکیمی

ـ... مولای من... غیبتت مصیبت است و نبودنت فاجعه. روزی که بی انتظار تو سپری شود روز نیست ظلمات محض است. دست گرم نوازش است، روزی که نباشد، زندگی انجمادی بیش نیست. پر و بال وجودم تنها در امتداد و چشمهای زیبایت باز می شوند و اوج می گیرند. بی تو بودن غیر ممکن ترین تصوّر است. حاضرم هزار بار قطعه قطعه شوم ولی به این تصوّر نیندیشم. اشک من تنها برای تو سرازیر می شود و برای درک حضور تو. بی تو چگونه بمانم ای شدّت حضور. ای پیوند خورده با جاودانگی ای تنها سیراب کننده همه تشنگی هایم، رضایت تو... مولا، سخت دلتنگم. چرا ظهورت را بشارت نمی دهی؟ تنها نور جمال تو ظلمات دلتنگی را می شکافد سخت محتاج ظهورت نشسته ام تا از پشت کوه های سر به فلک کشیده فراق، بار دیگر نگاهم میهمان شود بر نظاره تو.

علی رضا مختارپور

ـ آن روز که ابرهای سیاه ظلم و فساد آسمان جهان را بپوشاند... قدرتهای اهریمنی جهانخواره پنجه های خود را در گلوی مردم رنجدیده دنیا هرچه بیشتر فرو برند... همه معیارها جز معیار ماده و ماده پرستی از میزان سنجش افکار مردم پنهان گردد... امواج تبلیغاتی نیرومند طاغوتهای شرق و غرب برای تأمین منافع نامشروع خود هرحقی را باطل و هرباطلی را حق جلوه دهد... تازیانه نامهربانی ها تنگ نظری ها؛ جدائی ها تبعیض ها و ستم ها پشت خلق مستضعف جهان رامجروح سازد در آن لحظه چشمهای پرامیدمان به تو ای مصلح بزرگ جهان دوخته شده است.

از خدایت این توفیق را برای ما بخواه که خود را آن چنان بسازیم از نظر وسعت فکر و اندیشه... که شایستگی شرکت در آن انقلاب بزرگ و جهانیّت را داشته باشیم.

آیة الله مکارم شیرازی

منبع مطلب : پایگاه اطلاع رسانی حوزه